ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΝΣΠΕΡΜΙΑ ΣΤΑ... ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ "ΠΟΛΥΣΠΟΡΙΑ"....
Η εορτή της Παναγίας στις 21 Νοεμβρίου, ταυτίζεται ουσιαστικά με ένα πανάρχαιο έθιμο που παραπέμπει στις αρχέγονες αγροτικές κοινωνίες, μία παράδοση που αποτελεί απότιση τιμής προς την Θεά Δήμητρα. Πρόκειται για τον εορτασμό της Παναγίας της Πολυσπορίτισας, προσωνυμία που ευκρινώς παραπέμπει στην ευλογία των καρπών της γης. Πράγματι, κατά την διάρκεια αυτής της ημέρας και στο πλαίσιο της λειτουργίας που τελείται στους χριστιανικούς ναούς, οι αγρότες πηγαίνουν στην εκκλησία τα λεγόμενα "πολυσπόρια" ώστε να τύχουν ευλογίας. Και επειδή, όπως αναφέρει και ο Κωστής Παλαμάς τα αρχαία έθιμα μπορεί να ξεθώριασαν, μπορεί να ξεχάστηκαν ή να κρύφτηκαν "επιφανειακά" τουλάχιστον, ουδέποτε όμως λησμονήθηκαν, καθώς η αρχαία ψυχή ζεί μέσα μας αθέλητα κρυμμένη, η παράδοση αυτή συνιστά ουσιαστικά αναβίωση του αρχαίου τελετουργικού εθίμου της πανσπερμίας.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι ρίζες της οποίας ανάγονται σε προτακατακλυσμιαίες εποχές, τα αρχαία νοικοκυριά πραγματοποιούσαν μια προσφορά στη Δήμητρα (Δη μήτηρ, γη μήτηρ, μητέρα γη) και σήμερα τα αγροτικά νοικοκυριά κάνουν, αυτή την εποχή την προσφορά τους στα Εισόδια της Παναγίας ώστε να έχουν μία καλή και ευλογημένη σοδειά!
Η συγκεκριμένη προσφορά του αγροτικού πληθυσμού προς την Θεά Δήμητρα, αποτελεί μία μορφή αναίμακτης θυσίας, δοξάζοντας τη γη, είναι μία γιορτή και συνάμα επίκληση για την διασφάλιση της ευφορίας της γης, η οποία αποτελεί και την βασική πηγή προελεύσεως των αγαθών (δημητριακά), τα οποία εξασφαλίζουν την επιβίωση των ανθρώπων αλλά και των πολλών ζώων.
Το έθιμο της Παναγιάς της Πολυσπορίτισσας όπως το καταγράφει ο Φίλιππος Βρετάκος («Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των»): «Ονομάζουν όμως αυτήν και Πολυσπορίτισσα (Ευρυτανία, Δυτ. Μακεδονία, κ.α.), επειδή την ημέραν αυτήν, κατά το έθιμον, έβραζαν εντός χύτρας «πολυσπόρια», ήτοι διαφόρους δημητριακούς καρπούς και όσπρια, ως σιτάρι, αραβόσιτον (καλαμπόκι), λαθούρια, ρεβίθια, φασόλια, κουκκιά κ.τ.λ., τα οποία εμοίραζαν εις τον κόσμον «για τα χρόνια πολλά», δια να εξασφαλίσουν δηλαδή κατά το ερχόμενο έτος την αφθονίαν των καρπών. […] μοιράζουν δηλαδή «απαρχές» και θυμίζουν τα αρχαία «Πυανέψια» του ίδιου περίπου μήνα».
Η πλέον έκδηλη έκφανση της αρχαίας αυτής επιβιώσεως, πραγματοποιείται στην Ελευσίνα, όπου άνωθεν του Τελεστηρίου όπου ελάμβαναν χώρα τα Μεγάλα Ελευσίνια Μυστήρια, υφίσταται στον λόφο του Ανακτόρου, το εκκλησάκι της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας, η οποία έχει ταυτιστεί ουσιαστικά, ως προς τις ιδιότητες, με την Θεά Δήμητρα! Εκεί τελείται λειτουργία παραμονή της εορτής, στις 20 Νοεμβρίου, και προσέρχονται οι κάτοικοι της περιοχής με πανσπερμία, όπου μετά το πέρας της λειτουργίας, πραγματοποιείται διανομή της στους θρησκευτές. 
Η χρονική στιγμή του τελέσματος αυτού, δεν είναι συγκυριακή, αλλά ταυτίζεται με την ολοκλήρωση ή με το μέσον της σποράς, ανά περιοχή. Οπωσδήποτε, συγκίνηση καταλαμβάνει κάθε αληθινό αρχαιόφιλο, κάθε λάτρη και υπερασπιστή της Παραδόσεως, βλέποντας πόσο μεγάλη δύναμη κατέχουν τα αρχαία έθιμα και πόσο ζωντανά διατηρούνται υποσυνείδητα στην ψυχή του κόσμου, έστω και εάν έχουν συγκαλυφθεί με τον χριστιανικό μανδύα...
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Σχόλια