ΚΑΛΕΣΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΝΤΕ ΤΟΝ ΛΑΟ ΚΟΙΝΩΝΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΡΟΣΕΛΚΥΟΝΤΑΣ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΑ ΤΗΝ ΜΑΘΗΤΙΩΣΑ ΝΕΟΛΑΙΑ!
Αναρωτιόμαστε πολλές φορές γιατί το ενδιαφέρον για τον αρχαίο πολιτισμό είναι σχετικά περιορισμένο στην Ελλάδα και ιδίως οι νέες γενιές, αγνοούν σε μεγάλο βαθμό, έως και πλήρως, το απώτερο και απώτατο παρελθόν και τη διαδρομή της φυλής μας... Από αυτό τον κανόνα δεν θα μπορούσε βεβαίως να παρεκκλίνει και η Σαλαμίνα, όπως και γενικότερα η επαρχία, που τελεί υπό θεοκρατική επίδραση μεγαλύτερη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε βάρος της αρχαίας παραδόσεως και κληρονομιάς...
Η έλλειψη ενδιαφέροντος αλλά και κινήτρων για προσέγγιση, γνωριμία και εμβάθυνση στο αρχαίο παρελθόν, που συνιστά τις ρίζες και τα θεμέλια της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας, οφείλεται, κατά μείζονα λόγο, στο εκπαιδευτικό σύστημα που δεν παρέχει κίνητρα στους μαθητές να έλθουν σε επαφή με το ιστορικό παρελθόν του γένους μας, με επισκέψεις, με επιτόπια διδασκαλία σε μνημεία και ιστορικούς τόπους, με ενημερωτικές ομιλίες και προβολή ανάλογου εκπαιδευτικού υλικού. Αυτό είναι αναμενόμενο, καθ΄ ότι ζούμε σε εποχή παγκοσμιοποιήσεως και η εξουσία δεν επιθυμεί να τονώσει το εθνικό αίσθημα και την εθνική αυτογνωσία, τουναντίον μάχεται για να την αποτρέψει και να αμβλύνει την εθνική συνείδηση.
΄Ένα μεγάλο βαθμό ευθύνης γι΄ αυτή την κατάσταση, ωστόσο, έχει και το αρχαιολογικό κατεστημένο, με φωτεινές, βεβαίως, εξαιρέσεις... Δεν φροντίζει να προβάλλει, κατά το μέγιστο δυνατόν, τα πορίσματα της επιστήμης του, και ιδίως, δεν φροντίζει να εκλαϊκεύσει και να μεταδόσει, με ομιλίες, βιβλία, δραστηριότητες καταληπτές από το κοινό, το μεγαλείο του Ελληνικού Πολιτισμού. Συμπεριφερόμενο, σε μεγάλο βαθμό, με μία ναρκισσιστική αυταρέσκεια (έχοντας αναγορεύσει σε δόγμα την αρχή "η επιστήμη για την επιστήμη"), επιδίδεται σε περιορισμένης εκτάσεως δραστηριότητες, εκδόσεις, ομιλίες, κατά τρόπο που απευθύνονται σε ολίγους, καθιστώντας την αρχαιολογία και την αρχαιογνωσία υπόθεση απόμακρη για τους πολλούς... Κάποια παραδείγματα να παραθέσουμε εν προκειμένω, για να μην εκληφθεί η επισήμανσή μας αυτή ως θεωρητικολογία: Οι εκδόσεις που κυκλοφορούν για διάφορες αρχαιολογικές τοποθεσίες, γραμμένες από αρχαιολόγους, διατίθενται κυρίως μόνο σε μουσεία και η φρασεολογία που μετέρχονται αλλά και η θεματολογία τους, εστιάζεται κυρίως σε επιστημονικές, τεχνικές, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες ενός μνημείου ή μιας πόλεως, ώστε τα στοιχεία και οι πληροφορίες που φθάνουν στον αναγνώστη είναι σχετικά περιορισμένες. Καλή η περιγραφή της ζωφόρου και των επιστυλίων και των φατνωμάτων και των θριγκών και των ανδήρων κοκ, ωστόσο ο απλός αναγνώστης επιθυμεί να πληροφορηθεί την ιστορία, την χρηστική λειτουργία και τη σημασία ενός μνημείου ή ενός ευρήματος με προσηνή και καταληπτό τρόπο.
Έπειτα, λείπει ένα βιβλίο συγκεντρωτικό για την Ελληνική Προϊστορία, λιτό και καταληπτό από το κοινό, ώστε να μπορέσει ο μέσος ΄Ελληνας να γνωρίσει τις θεμελιακές ρίζες της καταγωγής του. Ένα βιβλίο που να περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία για το σπήλαιο των Πετραλώνων και τον σπηλαιώδη οικισμό της Θεόπετρας, για τον λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού, για την ελληνική πρωτοϊστορία, ώστε να είναι σε θέση να αντιληφθεί την μακραίωνη διαδρομή του γένους του και την εξέλιξη της Ελληνικότητας στον χώρο και στον χρόνο...
Σκοπός της Αρχαιολογίας ως επιστήμης, είναι να ανακαλύπτει μνημεία και υλικά τεκμήρια/κατάλοιπα του παρελθόντος, από την προϊστορική και ιστορική αρχαιότητα και μελετώντας τα, να παρέχει πολιτιστικές πληροφορίες και γνώσεις για την εξέλιξη των κοινωνιών και του πολιτισμού ανά περιόδους και ανά τόπους. Αυτή η διεργασία, προϋποθέτει τόσο πρακτική όσο και θεωρητική έρευνα και συμμετοχή σε ένα συναρπαστικό ταξίδι αναζητήσεως στοιχείων και "αποκρυπτογραφήσεως" των ευρημάτων/δεδομένων, πραγματοποιώντας μία "βύθιση" στον χώρο και στον χρόνο, ένα ταξίδι με ατέρμονη διάρκεια... Αυτή η επιστημονική διαδικασία, συνάδει και εναρμονίζεται προς τον ανθρωποπλαστικό χαρακτήρα της αρχαίας ελληνικής παιδείας, καθ΄ ότι καθιστά επίκεντρο της μελέτης της τον άνθρωπο και τον πολιτισμό... Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο, θα πρέπει τα πορίσματα και οι ανακαλύψεις της, να έχουν αποδέκτη την κοινωνία, να διαχέεται η πληροφόρηση και να μην παραμένει σε έναν κλειστό ή περιορισμένης εκτάσεως περίγυρο...
Μήπως οι αρχαιολόγοι θα έπρεπε να ξεκινήσουν μία εκστρατεία διαφωτίσεως του κοινού, με σαφή, απλό και κατανοητό τρόπο, εκκινώντας με διαλέξεις σε σχολεία και προσκλήσεις προς όλες τις βαθμίδες και τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας, ανά περιοχή και ανά εφορεία αρχαιοτήτων, ώστε να καταστήσουν ολοένα και περισσότερους νέους κοινωνούς του Ελληνικού Πολιτισμού;
Μήπως θα έπρεπε οι αρχαιολόγοι να έρθουν εγγύτερα στον απλό λαό και να του μεταδώσουν το ερέθισμα, το κίνητρο και τη δίψα για γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού του, όπως αυτός έχει αναδυθεί από τις αρχαιολογικές, ανθρωπολογικές και ιστορικές έρευνες, κάνοντάς τον να νιώσει ενδιαφέρον, υπερηφάνεια αλλά και επίγνωση της ευθύνης και του καθήκοντος που οφείλει και δικαιούται να έχει για την πολιτιστική του κληρονομιά και παράδοση; Δίχως στεγανά, δίχως υπεροψία, δίχως τάσεις εξιδανικεύσεως και εκλεκτικισμού...
Η προσπάθεια αυτή, δεν σημαίνει βεβαίως ούτε περιορισμό και συρρίκνωση του επιστημονικού έργου, ούτε "χαμήλωμα" της στάθμης και υποβάθμιση της λειτουργίας των αρχαιολογικών υπηρεσιών. Συνεπάγεται απλά την υϊοθέτηση μίας μορφής εξωστρέφειας και μεθοδολογίας για την διεύρυνση της αποδοχής και μετάδοση των μηνυμάτων και των πορισμάτων που προέρχονται από το επιστημονικό έργο το οποίο η αρχαιολογική κοινότητα επιτελεί.
Η προσπάθεια αυτή, δεν σημαίνει βεβαίως ούτε περιορισμό και συρρίκνωση του επιστημονικού έργου, ούτε "χαμήλωμα" της στάθμης και υποβάθμιση της λειτουργίας των αρχαιολογικών υπηρεσιών. Συνεπάγεται απλά την υϊοθέτηση μίας μορφής εξωστρέφειας και μεθοδολογίας για την διεύρυνση της αποδοχής και μετάδοση των μηνυμάτων και των πορισμάτων που προέρχονται από το επιστημονικό έργο το οποίο η αρχαιολογική κοινότητα επιτελεί.
Αναντίρρητα, το έργο το οποίο επιτελεί η αρχαιολογική κοινότητα ως επιστημονική και θεσμοθετημένη λειτουργία, είναι ιδιαζόντως πολύτιμο και ζωτικό. Όμως για να αναφανεί και να αναδειχθεί, θα πρέπει να μεταγγισθεί και στην κοινωνία, ειδάλλως δεν τελεσφορεί ο μεγαλειώδης σκοπός της έρευνας, παραμένοντας "κτήμα" ελαχίστων... Η Αρχαιογνωσία, αποτελεί μία παράμετρο που ωθεί στην εθνική αυτογνωσία και εγρήγορση, γι΄ αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ενασχολήσεως ενός κλειστού club ελιτιστών...
Κάντε τον λαό κοινωνό του Ελληνικού Πολιτισμού, Προσελκύστε την μαθητιώσα νεολαία όχι απλά στα μουσεία, αλλά σε ενημερωτικές και επιμορφωτικές διαλέξεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικές διαδικασίες που θα εκπονήσετε εσείς, με τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται η πρόσληψη όχι απλώς πληροφοριών από τους νέους, αλλά να τους ξυπνούν αρχαιογνωστικά ερεθίσματα. Πρόκειται για ένα μεγαλειώδες, αθόρυβο και πολύτιμο εθνικό έργο με πολιτιστική διάσταση που εάν συντελεσθεί, σε βάθος χρόνου, δεν μπορεί παρά να αποφέρει τους πλέον ελπιδοφόρους καρπούς και τα πλέον ευοίωνα μηνύματα για το μέλλον...
Σχόλια