ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Συμπληρώνονται εφέτος 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή, ένα βαρυσήμαντο γεγονός που επέφερε συρρίκνωση στην Ελλάδα του 1922, προσθέτοντας μία μεγάλη εθνική και ταυτόχρονα εθνική αποτυχία. Μία καίρια καμπή, η οποία επηρέασε πολύπλευρα την ελληνική πολιτική ζωή και κοινωνία με αλυσιδωτές επιδράσεις έως τις ημέρες μας.  Το όραμα της Ελλάδας των δύο Ηπείρων και των Πέντε θαλασσών, επρόκειτο να μείνει ανεκπλήρωτο.
Θέλοντας να αποδώσουμε ελάχιστο φόρο τιμής στους πρωτεργάτες εκείνης της μεγάλης εποποιίας, που ενσάρκωσαν τους εθνικούς πόθους, αναδεικνύοντας την Μεγάλη Ιδέα του Ελληνισμού σε εφικτή προοπτική, θα επιχειρήσουμε να αναπλάσουμε και να εμβαθύνουμε στον πυρήνα των γεγονότων που συνδέονται με την έκβαση του μεγάλου αυτού γεγονότος. Γιατί η ιστορία αποτελεί μία ζωντανή πηγή μαρτυρίας που ανακυκλώνεται και διδάσκει, για όσους γνωρίζουν να ερμηνεύουν το νόμο αιτίου και αιτιατού, στην αδιάπτωτη πορεία του Ελληνισμού, εκείνη που καθορίζει την εθνική του υπόσταση και διαμορφώνει το προγονικό μεγαλείο στο διηνεκές του χρόνου…
Κατά γενική ομολογία, η μικρασιατική εκστρατεία που οδήγησε στην καταστροφή του Ελληνικού Στρατού στον Σαγγάριο ποταμό, υπήρξε η μεγαλύτερη τραγωδία των μεταπλευθερωτικών χρόνων. Ένας κόλαφος που επέφερε εθνική συρρίκνωση και ακρωτηριασμό, αποτρέποντας την πολιτική αποκατάσταση του Ελληνισμού, επηρεάζοντας την δομή της Ελληνικής κοινωνίας αλλά και την μετέπειτα πολιτική στάση του επίσημου κρατικού σχηματισμού.
Είναι αναντίρρητο, ότι η θεώρηση της μικρασιατικής εκστρατείας, είχε δυο διαστάσεις. Την ελληνοτουρκική, στο πεδίο της διπλωματίας και του συσχετισμού των δυνάμεων και την ευρωπαΪκή, στο πλαίσιο της Αντάντ. Η απόβαση του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος τον Μάϊο του 1919 στη Σμύρνη, ύστερα από την διασυμμαχική απόφαση που ελήφθη στην Διάσκεψη των Παρισίων καθώς και η κλίμακα των επιχειρήσεων, από τις πρώτες αψιμαχίες και συγκρούσεις μέχρι τις λυσσώδεις μάχες των προελάσεων και ντην ήττα στον Σαγγάριο, είναι οι πολεμικές πράξεις της περιόδου 1919-1922 που συνθέτουν τον στρατιωτικό αγώνα για την ανάκτηση της αλύτρωτης Μικρασιατικής γης. Παράλληλα όμως με τον συσχετισμό των στρατιωτικών δυνάμεων, εκτυλίσσεται και ένας άλλος αγώνας, λιγότερο γνωστός και αθόρυβος, αλλά ωστόσο το ίδιο, αν και περισσότερο σημαντικός. Αυτός της διπλωματικής διαπάλης και υπεροχής, που εκτυλίσσεται και τροφοδοτείται τόσο από παρασκηνιακές ενέργειες, όσο και από τα ελληνικά πολιτικά σφάλματα της εποχής.
Τι αντιπροσώπευε όμως η Μικρασιατική Εκστρατεία για την Εγκάρδια Συνενόηση (Αντάντ) και τι σήμαινε η ευόδωσή της για την ελληνική εξωτερική πολιτική; Αναμφίβολα, στο μέτρο που η επίσημη ελληνική κυβέρνηση τηρούσε μία στάση απαρέγκλιτα φιλική προς τις ξένες δυνάμεις που συγκροτούσαν την Αντάντ και ιδιαιτέρως ευνοϊκή προς την Αγγλία, η Μικρασιατική Καταστροφή τελούσε υπό τις ευλογίες των αναπτυγμένων δυτικών χωρών της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Αμερική). Οι εκβιομηχανισμένες αυτές δυνάμεις έχοντας κορεστεί οι ευρωπαϊκές αγορές, προσανατολίζονταν προς την εξεύρεση νέων αγορών και πλουτοπαραγωγικών πηγών. Στην έξαρση αυτή του νεοαποικισμού, με χαρακτήρα άκρατης οικονομικής εκμεταλλεύσεως, θέση θύματος είχαν οι υπανάπτυκτοι λαοί με προεξάρχουσα την αποσυντιθέμενη οθωμανική αυτοκρατορία. Η δημιουργία μίας ενιαίας οικονομικά εκμεταλλεύσιμης ζώνης που θα εκτεινόταν από την περιοχή των Στενών του Βοσπόρου μέχρι τον Περσικό Κόλπο, προσδιόριζε τις βλέψεις της αγγλικής εξωτερικής πολιτικής (Βλέπε και Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών), ενώ η επιβολή του καθεστώτος των επαχθών διαμολογήσεων στην υπανάπτυκτη αυτή εκτεταμένη περιοχή, κέντριζε το ενδιαφέρον και των υπολοίπων συνδιεκδικητών των πολλαπλών προνομίων.
Όμως η επιβολή της αγγλογαλλικής βουλήσεως στον εκτεταμένο αυτό γεωγραφικό χώρο, απαιτούσε πρώτα την στρατιωτική επικυριαρχία στην ευαίσθηση μικρασιατική περιοχή. Η Αγγλία, πόσο μάλλον η Γαλλία, δεν είχαν την ικανότητα μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο να επιβάλλουν τη θέλησή τους στην μεγάλη οθωμανική αυτοκρατορία, έχοντας μία παρουσία στρατιωτική ισχυρή, διαρκή. Εάν ήθελαν να προσποριστούν τα τεράστια οφέλη που τους προσέδιδαν οι συγκυρίες της εποχής, ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιήσουν μια μη εξασθενημένη, από στρατιωτικής απόψεως, δύναμη της εποχής, κι αυτή ήταν η Ελλάδα. Έτσι, πίσω από το δίκαιο αίτημα της ελληνικής πλευράς για διεκδίκηση των εδαφικών εκείνων περιοχών με τους συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς της δυτικής Μικράς Ασίας, οι ξένες δυνάμεις και κυρίως η Αγγλία, βρήκε την ευκαιρία να προωθήσει τα δικά της πρωτίστως οικονομικά συμφέροντα που τον καιρό εκείνο, συγκυριακά συνέπιπταν με την υλοποίηση της ελληνικής πολιτικής ολοκληρώσεως. Με αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα επέτρεψε στις Μεγάλες Δυνάμεις, να αξιοποιήσουν έμμεσα αλλά ουσιαστικά, τον ελληνικό στρατό προς όφελός τους. Και ενώ ο Ελληνικός Στρατός προάσπιζε με αυτοθυσία και γενναιότητα τις εθνικές θέσεις στο διευρυμένο μέτωπο της Μικράς Ασίας, στα μετόπισθεν οι Άγγλοι επωφελούνταν από τις ελληνικές νίκες για την υλοποίηση των οικονομικών τους στόχων. Εγκατεστημένοι στην αρχαία Τρωάδα, επιδίδονταν στην προσοδοφόρα τακτική του ελέγχου των Στενών. Επέτρεψαν δηλαδή στους Έλληνες να διεκδικήσουν εκείνα τα οποία δικαιωματικά τους ανήκε, επειδή και μόνο οι επιδιώξεις περιστασιακά συνέπιπιταν…
Παράλληλα όμως, στο μέτρο και στον βαθμό που η Μικρασιατική Εκστρατεία συνέτεινε στην εθνική ολοκλήρωση και στην υλοποίηση του οράματος της Μεγάλης Ιδέας, αποτελούσε επιλογή καθαρά πατριωτική. Και σαν τέτοια, ενεργοποιήθηκε μακριά από κάθε ιμπεριαλιστική σκοπιμότητα και προοπτική. Σαφώς, και η επιχειρηματολογία ότι η μικρασιατική εκστρατεία είχε κατακτητικό και επεκτατικό χαρακτήρα, επιχείρημα που επιστρατεύεται από πολεμίους της Μεγάλης Ιδέας, είτε φέρουν μαρξιστική είτε φιλελεύθερη λεοντή, είναι έωλη και ανυπόστατη.

Οι συνέπειες της μικρασιατικής καταστροφής ήταν τρομακτικές για τον Ελληνισμό:  Ξεριζωμός από πανάρχαιες ελληνικές εστίες, προσφυγιά, αστυφιλία, πείνα, εξαθλίωση κ.α. Η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων σε αυτό το ζήτημα, όπως και σε κάθε άλλο, καταδεικνύει ότι σε πολύπλοκα πολιτικά και διπλωματικά ζητήματα δεν υπάρχουν φίλοι ή εχθροί δεδομένοι, αλλά η στάση κρατών καθορίζεται με γνώμονα τις επιδιώξεις, τα συμφέροντα και την ψυχρή σκοπιμότητα, μη υποκείμενη σε συναισθηματικές λογικές.
Από την αρχή ήδη του 20ου αιώνα, η πολιτική ζωή στην Ελλάδα υπήρξε ιδιαίτερα ταραγμένη. Ο παλαιοκομματισμός και η διαφθορά της εξουσίας ήταν αυτά τα αίτια άλλωστε που προκάλεσαν την Εθνική Επανάσταση στο Γουδί το 1909. Στον συσχετισμό των δυνάμεων, θα αναμειχθή με ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτική ζωή του τόπου και ο ξένος παράγοντας. Η ανάδειξη στον θρόνο του Κωνσταντίνου, σκοπό είχε την ουδετερότητα της Ελλάδας, με μία σχετικά φιλική απόκκλιση προς τις δυνάμεις των Κεντρικών Αυτοκρατοριών.
Η Ελλάδα τελικά εισήλθε στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, μετά την επικράτηση του Βενιζέλου με το Κίνημα της «Εθνικής Αμύνης» στην Θεσσαλονίκη, το 1917. Και ενώ η Ελλάδα εισπράττει φαινομενικά οφέλη, ένα από τα οποία είναι η συγκατάθεση των μεγάλων δυνάμεων της εποχής για την αποβίβαση Ελληνικού Στρατού στην Σμύρνη τον Μάϊο του 1919, προς  υλοποίηση των συνθηκών που είχαν υπογραφεί, οι Γάλλοι και οι Ιταλοί αποφεύγουν να συνδράμουν στην υλοποίησή τους, αφήνοντας τα ελληνικά στρατεύματα να διαχειριστούν από μόνα τους το πρόβλημα… Συγκεκριμένα, η απόβαση του Ελληνικού Στρατού στην Σμύρνη, συντελείται προς υλοποίηση των συμφωνηθέντων στην Συνδιάσκεψη των Νικητριών Δυνάμεων στο Παρίσι. Τότε, η Ελλάδα διαμηνύει προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν διεκδικεί εδάφη εκεί όπου της λείπει η εθνολογική βάση, τονίζοντας ότι η προώθηση του Ελληνικού Στρατού πραγματοποιείται σε εδάφη που συνιστούν προαιώνιες ελληνικές εστίες.
Η επιλογή αυτή των συμμάχων, συμπίπτει, προσωρινά, με την υλοποίηση του πνεύματος της Μεγάλης Ιδέας που διακατέχει τον Ελληνισμό. Προαιώνια οράματα και βλέψεις ξαφνικά αποκτούν σάρκα και οστά, ενώ προσδοκίες αιώνων τείνουν να γίνουν και πάλι πραγματικότητα. Υπάρχουν μεγαλοαστοί που δεν αναγείρουν επαύλεις στην Αθήνα, αναμένοντας να τις οικοδομήσουν στην… Κωνσταντινούπολη, τέτοιο πνεύμα διατρέχει τον Ελληνισμό της εποχής! Και ενώ οι μάχες μαίνονται στο μικρασιατικό μέτωπο και υπογράφεται το 1920 η συνθήκη των Σεβρών που δίνει σάρκα και οστά στο όραμα της Μεγάλης Ιδέας, ενώ όλα φαινομενικά δείχνουν ότι η Ελλάδα οδηγείται σε έναν πολιτικοστρατιωτικό θρίαμβο, αρχίζει αφανώς η αντίστροφη μέτρηση…
Ο Βενιζέλος προκηρύσσει εκλογές και τις χάνει υφιστάμενος παταγώδη ήττα, ενώ η «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» συγκροτούμενη από τους Ν. Στράτο, Γούναρη, Ράλλη, Πρωτοπαπαδάκη, κερδίζουν τις εκλογές, με σύνθημά τους αφ΄ ενός την επαναφορά-αποκατάσταση στον θρόνο του Κωνσταντίνου που είχε εκθρονιστεί, αφ΄ ετέρου τον τερματισμό του πολέμου στο μέτωπο της Μικρασίας, ο οποίος ερχόμενος μετά τους βαλκανικούς και τον α΄ παγκ. Πόλεμο, είχε υπερβολικά κουράσει… Ενώ όμως οι ηγέτες της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως κάνουν αλλαγή πλεύσεως και συνεχίζουν τον πόλεμο, παράλληλα ανακαλούν δια δημοψηφίσματος στον θρόνο τον Κωνσταντίνο τον Στρατηλάτη, ο οποίος αποτελεί το «κόκκινο πανί» για τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής και συνιστά η επαναφορά του την προσχηματική δικαιολογία για την αλλαγή πλεύσεως εκ μέρους τους, αλλαγή η οποία συντελείται σταδιακά, αλλά ουσιαστικά…
Η αλήθεια είναι πώς οι Αγγλογάλλοι ανέκαθεν δεν έβλεπαν με καλό μάτι την ισχυροποίηση της Ελλάδας, καθώς μία Ελλάδα με την προσάρτηση της Ιωνίας και της Κύπρου, καθίστατο περιφερειακή δύναμη στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και κάτι τέτοιο δεν το επιθυμούσαν, αντίθετα ήθελαν να έχουν απέναντί τους ένα ασθενές προτεκτοράτο της ξενοκρατίας. Έτσι, αυτοί που στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αποβίβαζαν στρατεύματα στον Πειραιά και επέβαλλαν ναυτικούς αποκλεισμούς στα ελληνικά λιμάνια, αυτοί που εκθρόνισαν τον Όθωνα γιατί διαπνεόταν από μεγαλοϊδεατικά οράματα, είναι οι ίδιοι που θα ενταφίαζαν την μεγαλειώδη εθνική προσπάθεια στην Μικρασία, ενισχύοντας παντοιοτρόπως τον απάνθρωπο σιωνιστή Νεότουρκο Κεμάλ…
Έχει προηγηθεί στη Λυών ανεπιτυχής απόπειρα δολοφονίας του Ελ. Βενιζέλου  και στην Αθήνα η δολοφονία του κορυφαίου αντιβενιζελικού Ίωνος Δραγούμη, γεγονότα τα οποία εντείνουν τα πολιτικά πάθη και τον διχασμό… Και ενώ οι πρεσβευτές της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ιταλίας επιδίδουν στην Αθήνα διακοίνωση, δια της οποίας εκφράζουν την δυσαρέσκειά τους για την επάνοδο στα πολιτικά πράγματα του Κωνσταντίνου, την ίδια στιγμή η σύγκλιση της μπολσεβικικής Ρωσίας με τον Κεμάλ, αποτελεί το καταλυτικό γεγονός που θα συγκλίνει υπέρ της μονομερούς υποστηρίξεως της Τουρκίας. Οι δυνάμεις της Αντάντ σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν να δουν την Τουρκία να διολισθαίνει στο πλευρό της Ρωσίας, γι΄ αυτό και την ενισχύουν παντοιοτρόπως με όπλα, υλικό και αφανή υποστήριξη, όπως άλλωστε έπραξαν και οι Μπολσεβίκοι, διατρανώνοντας κατ΄ αυτό τον τρόπο την αντίθεσή τους προς την Ελλάδα, για το γεγονός ότι συμμετείχε το 1917 στην Ουκρανία με εκστρατευτικό σώμα κατά των κομμουνιστών… Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι ήδη από το 1919, η απόφαση για απόβαση του Ελληνικού Στρατού στην Σμύρνη, έθετε φραγμό στα ιταλικά επεκτατικά σχέδια, γι΄ αυτό και οι ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις που στάθμευαν στην Αττάλεια, υποκινούσαν διενέξεις με τις ελληνικές δυνάμεις, είτε υπέθαλπαν τουρκικές δραστηριότητες εναντίον τους. Η Ρωσία επεδίωκε να υλοποιήσει μία αντικαπιταλιστική πολιτική, θεωρώντας την Τουρκία ανάχωμα της διεισδύσεως των δυτικών δυνάμεων στην Ανατολή. Η Τουρκία από την άλλη πλευρά, ήθελε την ανεξαρτησία της, στόχος που θα υλοποιείτο μόνο με την εκδίωξη των ξένων πληθυσμών και στρατευμάτων, οπότε, προσωρινά τουλάχιστον, οι στόχοι συνέκλιναν. Το 1920, Ρωσία και Τουρκία θα συνάψουν την συνθήκη του Αλεξανδροπόλ, δυνάμει της οποίας θα διαμοιράσουν την Αρμενία. Θα επακολουθήσουν το επόμενο έτος, συνθήκες των Τούρκων με τη Γαλλία και την Ιταλία, βάσει των οποίων θα αποχωρήσουν οι στρατιωτικές τους δυνάμεις, αφήνοντας ακέραιο τον εξοπλισμό τους στον Κεμάλ.
Ήδη στην Διάσκεψη του Λονδίνου του 1921, οι Αγγλογάλλοι είχαν εκφράσει τη δυσπιστία τους για την δυνατότητα εφαρμογής των ελληνικών στόχων, αφ΄ ότου βέβαια είχαν προηγουμένως αφήσει τα ελληνικά στρατεύματα να εφαρμόσουν μόνα τους το πνεύμα της συμφωνίας των Σεβρών. Στην Διάσκεψη του Λονδίνου του 1922, οι μεγάλες δυνάμεις θα καλούσαν τον Κεμάλ, εκφράζοντας απροκάλυπτα πλέον όχι μόνο την αποστασιοποίησή τους αλλά και την εχθρότητά τους προς τις ελληνικές θέσεις, ενώ η αποτυχία καταλήψεως της Άγκυρας, τα αιματηρά γεγονότα του Σαγγαρίου και η διάσπαση του μετώπου θα σηματοδοτήσει το τέλος της Εκστρατείας και την αρχή της τραγωδίας…
Είχε νόημα η Ελληνική Εκστρατεία στην Μικρά Ασία; Αναμφίβολα ναι, απλά δεν εκπονήθηκε στην ορθή βάση και δεν είχε τον ανάλογο επιτελικό σχεδιασμό. Οι διωγμοί του Ελληνικού στοιχείου που επιτάθηκε μετά την επικράτηση του κινήματος των ανθελλήνων Νεοτούρκων (τα ηγετικά στελέχη του οποίου ήταν Ντονμέδες, δηλαδή κρυπτοεβραίοι φανατικοί σιωνιστές, ζηλωτές της εβραϊκής μεσσιανιστικής παραφυάδας του Σαμπετάϊ Σεβί, προεξάρχοντος του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ), το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων, η εξαντλητική/εξοντωτική αποστολή του άρρενος ελληνικού πληθυσμού στα καταναγκαστικά τάγματα εργασίας («Θανάτου»), δεν άφηνε περιθώρια στον ελληνικό πληθυσμό, αφού ήταν δεδομένη με μαθηματική ακρίβεια ο αφανισμός του. Οι Έλληνες Μικρασιάτες ανέμεναν λοιπόν την έλευση του Ελληνικού Στρατού ως τη μοναδική σωτήρια λύση για την περαιτέρω επιβίωσή τους και ανάπτυξη της δημιουργικής δραστηριότητάς τους στην πανάρχαια ιωνική γη… Οι δεκάδες αρχαίες ελληνικές πόλεις (Μίλητος, Έφεσσος, Τροία, Πέργαμος) και οι νεώτερες (Αγχίαλος, Τραπεζούντα, Αττάλεια, Σινώπη, Σμύρνη), τα χιλιάδες χρόνια ελληνικής πολιτισμικής παρουσίας στην γη της Ιωνίας, συνιστούσαν τα ισχυρότερα εχέγγυα για την διεκδίκηση των εδαφών αυτών. Συνεπώς, η αποστολή του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος στη Σμύρνη, δεν συνιστούσε μία «ιμπεριαλιστική» ενέργεια, αλλά μία απελευθερωτική διαδικασία για την πολιτική αποκατάσταση του Ελληνισμού, που απέρρεε από την ψυχοκινητική δυναμική της Μεγάλης Ιδέας και της απελευθερώσεως του Αλύτρωτου Ελληνισμού. Αυτό το γνώριζαν πολύ καλά οι Τούρκοι, γι΄ αυτό και έστρεψαν το μένος τους κατά της ελληνικής παρουσίας στην Μικρασία και όχι κατά της αγγλογαλλικής και ιταλικής, αφού γνώριζαν ότι η παρουσία των τελευταίων έχει αμιγώς οικονομικά κίνητρα και είναι εφήμερη, ενώ του Ελληνισμού η ύπαρξη αποτελεί απειλή για την διαμόρφωση του δικού τους σύγχρονου κράτους…
Στην μικρασιατική εκστρατεία θα αντιδράσει δυναμικά και άκρως υπονομευτικά το ΚΚΕ. Το οποίο θα χαρακτηρίσει την εκστρατεία αμιγώς «ιμπεριαλιστική» και θα καλέσει κάθε στρατιώτη που ανήκει στις τάξεις του ή συμμερίζεται την ιδεολογία του να λιποτακτήσει και να απέχει από τον «άδικο αυτό σκοτωμό»… Ήδη σαν Σοσιαλιστική Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ) και μετέπειτα ως ΚΚΕ, το κόμμα-γέννημα των σιωνιστών Αβραάμ Μπεναρόγια και Κουν Βεντούρα, το κόμμα που εκκολάφθηκε στα σπάργανα της σεραφίδιτικης «Φεντερασιόν» στην Θεσσαλονίκη, θα καταγγείλει την εκστρατεία ως υποκινούμενη από τον δυτικό ιμπεριαλισμό και θα ταχθεί απροκάλυπτα «κατά του διπλασιασμού της Πατρίδας», ενώ μετά την ήττα του 1922 οι κομμουνιστές επιχαίρουν στον «Ριζοσπάστη» ομολογώντας ότι όχι μόνο δεν λυπούνται για την «αστικοτσιφλικάδικη ήττα», αλλά ότι την «επιδίωξαν κιόλας»!!!!

ΤΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΛΑΘΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ

 
Τα μεγάλα λάθη της Μικρασιατικής εκστρατείας ήταν τα εξής: Η Ελλάδα δεν έσπευσε να εκμεταλλευθεί τις συνθήκες του Μούδρου και των Σεβρών που προέβλεπαν τον αφοπλισμό του Τουρκικού Στρατού και ούτε πίεσε τους Ιταλούς και τους Γάλλους να την επιβάλλουν.
Επεξετάθη το Εκστρατευτικό σώμα στα βάθη της Μικρασίας, δίχως να δημιουργήσει κέντρα εφοδιαστικής μερίμνης, που να βρίσκονται πλησίον στον προελαύνοντα στρατό, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί πολύ από τις βάσεις ανεφοδιασμού του. Αντίθετα απλώθηκε σε έναν ευρύ γεωγραφικό χώρο, με αποτέλεσμα να καθίσταται ευάλλωτο για διάσπαση σε οργανωμένες αιφνιδιαστικές τουρκικές επιθέσεις…
Δεν πραγματοποιήθηκαν συγκεντρωτικές επιθέσεις από όλες τις υφιστάμενες ελληνικές δυνάμεις κατά στρατηγικών στόχων, που θα μπορούσαν να προδιαγράψουν μία θετική έκβαση, επιτυγχάνοντας μία σαρωτική/συντριπτική νίκη επιβάλλοντας τους ελληνικούς όρους, αλλά υπήρξε πολυδιάσπαση και καταμερισμός των δυνάμεων. Ένας «κεραυνοβόλος πόλεμος» με συγκέντρωση ισχύος εκ μέρους των ελληνικών δυνάμεων, θα άλλαζε τον ρου τον εξελίξεων…
Η Ελλάδα δεν διαπραγματεύθηκε τη στιγμή των μεγάλων πολεμικών της θριάμβων.
Τα πολιτικά πάθη και οι έριδες, απότοκα του διχασμού, υπέσκαψαν την ενότητα του στρατεύματος. Βενιζελικοί-Κωνσταντινικοί αλληλοσπαράσσονταν, ενώ οι πράκτορες του ΚΚΕ καλούσαν τον στρατό σε λιποταξία χαρακτηρίζοντας την εκστρατεία «ιμπεριαλιστική».
Δεν συγκροτήθηκαν οι απαραίτητες ετοιμοπόλεμες μεραρχίες ώστε τα κτυπήματα κατά των Τούρκων να είναι καθοριστικά. Σταδιακά, άρχισε η αποστράτευση κλάσεων στρατευσίμων, καθώς πολλοί υπηρετούσαν αδιαλείπτως από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων (!), δίχως να αναπληρωθούν, με αποτέλεσμα να υπάρξει λειψανδρία και αναποτελεσματικότητα στην διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Ενδεικτικά θα αναφερθεί ότι ενώ στις αρχές του 1920 υπολείπονταν 16.000 στρατιώτες, στο τέλος του ίδιου έτους οι ελλείψεις έφθαναν στους 30.000 μαχητές!
Τέλος, ύποπτος ήταν ο ρόλος του Επιτρόπου Σμύρνης Α. Στεργιάδη, ο οποίος ενεργούσε ως εντεταλμένος των αγγλικών συμφερόντων, παρά της Ελληνικής πλευράς.
Οι μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία), χρησιμοποίησαν το 1919 την Ελλάδα για να επιτύχουν δικές τους επιδιώξεις και όταν επήλθε τουρκορωσική συνθήκη φιλίας και συνεργασίας, φοβούμενοι τυχόν μεταστροφή της Τουρκίας, άλλαξαν πολιτική και με αφορμή την παλινόρθωση των Κωνσταντινικών στην εξουσία, μαχαίρωσαν πισώπλατα την Ελλάδα…
Αναμφίβολα όμως, πέρα από όλα αυτά, η Μικρασιατική Εκστρατεία έδωσε νέα ώθηση στα οράματα του Ελληνισμού και ανέδειξε την Πολεμική Ανδρεία και Αρετή των Ελλήνων. Κατέδειξε πόσο αναγκαία είναι η εθνική ενότητα και συνοχή, καθιστώντας σαφές ότι εάν υπάρξει η κατάλληλη στρατηγική, ακόμη και οι δυσεπίτευκτοι στρατηγικοί στόχοι, είναι εφικτοί…
Εκατό χρόνια σήμερα μετά την πρόκληση της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και της συνακόλουθης γενοκτονίας του Ποντιακού και ευρύτερα μικρασιατικού Ελληνισμού, οι αλύτρωτες πατρίδες παραμένουν υπό τουρκική κατοχή, ο Αττίλας εμφανίζεται το ίδιο ανένδοτος και προκλητικός όπως τότε, σαν να μην έχει περάσει ούτε μία μέρα… Με μία Ελλάδα συρρικνωμένη, έχοντας εκχωρήσει την εθνική της κυριαρχία, υφιστάμενη χρεοκοπία, εθνική, πνευματική, οικονομική, κοινωνική, αξιακή, το νόημα της Μικρασιατικής Εκστρατείας αλλά και καταστροφής, αναδεικνύεται ιδιαιτέρως επίκαιρο… Γιατί η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, οι Φοίνικας αναγεννάται πάντοτε από τις στάχτες του χάρη στις θυσίες των πυρφόρων του Ελληνισμού… Δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι 100 χρόνια μετά την ηρωϊκή εθνεγερσία του 1821 και 22 μόλις έτη μετά την εθνική ήττα του 1897, το ΄Εθνος κατόρθωνε, μέσα από την ατραπό των αγώνων και των θυσιών, να ανακτήσει την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, την Μακεδονία και να διεκδικήσει και πάλι τα εδάφη της πανάρχαιας Ελληνικότατης Ιωνίας.
Η Μικρασιατική Εκστρατεία συνεπώς αποτελούσε την δέουσα εθνική ανταπόκριση σε μία πτυχή του αλυτρωτικού ζητήματος και της πολιτικής αποκαταστάσεως των υπόδουλων μικρασιατών και ποντίων αδελφών μας.
Σήμερα, επικρατεί ηττοπάθεια, ενδοτισμός, παρακμή. Η εκποίηση έχει πάρει τη θέση της μειοδοσίας και οι ριψάσπιδες ομιλούν πλέον για χαμένες πατρίδες ή και για καθόλου πατρίδες, καθώς τέτοια ζητήματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι «ντεμοντέ»… Μικρασιατική Εκστρατεία: Ουτοπικό όραμα για πραγμάτωση της Ελλάδας των Δύο Ηπείρων και των Πέντε Θαλασσών, ή πραγματιστική ενσάρκωση της Μεγάλης του Ελληνισμού Ιδέας και ευκαιρία για εκπλήρωση των πανελλήνιων πόθων για την πολιτική αποκατάσταση του Ελληνισμού της Ιωνικής γης; Σωβινιστική και ιμπεριαλιστική εκστρατεία όπως την θέλουν να την παρουσιάζουν οι αρνητές της Εθνικής Ιδέας, οι κήρυκες της παγκοσμιοποιήσεως, ή αγνή και αγωνιστική αναμέτρηση του Ελληνισμού με τον προαιώνιο εχθρό Οθωμανό για την ανάκτηση των εδαφών εκείνων όπου το γένος διατηρούσε εθνολογική βάση; Η απάντηση είναι προφανής. Και εάν δεν ήταν ο εθνοκτόνος κομματικός διχασμός, ο υποκινούμενος από ξένα κέντρα που οδήγησε σε στρατηγικά σφάλματα και η ενίσχυση των ανθελλήνων σιωνιστών Νεοτούρκων από Ρωσία, Αγγλία, και όχι μόνο, το όραμα θα γινόταν πραγματικότητα, με θυσίες και αίμα, αλλά θα γινόταν...
Όταν όμως ανδρωθούν ηρωϊκές και αγέρωχες μορφές και λάβουν τα ηνία του Ελληνισμού, «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θάναι»…

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ