ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΚΥΝΑΣ, Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ...

Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι ζώον κοινωνικόν. Ως ζώο (ένζωη και έμψυχη ύπαρξη και οντότητα), έχει συνάφεια, υπό την ευρεία έννοια, με όλες τις ένζωες και έμψυχες υπάρξεις που υφίστανται στον  πλανήτη. Υπάρχουν πολλά ζώα τα οποία προσεγγίζουν τον άνθρωπο και επιζητούν την αγάπη και την συντροφιά του, το ζώο όμως εκείνο που βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας των όντων και έχει άμεση σχέση με την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, και μάλιστα πριν ακόμη και από το άλογο και το δελφίνι, είναι ο σκύλος.

Υπάρχουν δύο μύθοι επεξηγηματικοί του λόγου για τον οποίο ο σκύλος αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου. Ο πρώτος μύθος, αναφέρει πως ο κύνας ήταν δημιούργημα του θεού Ήφαιστου. Για το λόγο αυτό, έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως, σε σημείο σχεδόν εξισώσεως με τους ανθρώπους, σε αντίθεση με τους αρχαίους Αιγυπτίους που είχαν μια πιο απόμακρη σχέση με τα ζώα (τα εκτιμούσαν μεν, ορισμένα μάλιστα τα είχαν θεοποιήσει ως η γάτα Μπαστέτ και ο Άνουβις, έχων μορφή σκύλου και τσακαλιού, αλλά χωρίς να έχουν καθημερινή επαφή μαζί τους). 

Ο θεός Απόλλων εξημέρωσε το σκύλο και τον δώρισε στην αδερφή του, τη θεά Αρτέμιδα, που λάτρευε το κυνήγι και τη φύση, προκειμένου να τη συνοδεύει στο κυνήγι (κύναν άγω). Ο σκύλος ονομάτισε ακόμη και αστερισμό (αστερισμός Κυνός), αλλά και την χερσόνησο της Κυνοσούρας στην Σαλαμίνα (Κυνός σήμα ή κυνός ουρά), όταν ο σκύλος του Ξανθίππου, μέσα στον αναβρασμό που επικρατούσε, δεν επιβιβάστηκε από τον κύριό του στην τριήρη που θα έφευγε για τη Σαλαμίνα κατά την εκκένωση των Αθηνών προ της ελεύσεως των Περσών και βλέποντας τον κυριό του να φεύγει, ο κύνας έπεσε στην θάλασσα, ακολουθώντας την τριήρη κολυμπώντας μέχρι τη Σαλαμίνα, όπου ξεψύχησε φθάνοντας στην ακτή. Και η ακτή όπου άφησε την πνοή του, ονομάστηκε Κυνόσουρα και ο τάφος του βρισκόταν στην ζώνη αυτή επί αιώνες...

Βρίθει η ελληνική ιστορία από παραδείγματα σκύλων που ήταν συνδεδεμένοι έως θανάτου με τον άνθρωπο. Ο πιστός σκύλος Άργος, ήταν αυτόςπου αναγνώρισε τον μετά από 10 και πλέον έτη απουσιάζοντα από την Ιθάκη Οδυσσέα, και πεθαίνει αφού του εκδηλώνει την αγάπη και την αφοσίωσή του με το πιο ένθερμο καλοσόρισμα... Ο Μέγας Αλέξανδρος ως μαθητής του Αριστοτέλη, ήταν κυνόφιλος. Στην Πέλλα διέθετε έναν Μολοττικό κύνα και αργότερα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του κατά του Πέρση Δαρείου, αγόρασε έναν αρσενικό σκύλο (Ινδικός κύων) και μάλιστα έναντι αδρής αμοιβής, ονόματι Περίττα, αποδίδοντας μάλιστα το όνομά του και σε πόλη που ίδρυσε στα μέρη εκείνα...

Οι αρχαίοι Έλληνες αντιλήφθηκαν εγκαίρως την ειδοποιό διαφορά που διαθέτει ο σκύλος από΄αλλα ζώα σε σχέση με τον άνθρωπο. Σχέση φιλική, σχέση συνεργασίας. Ας θυμηθούμε ότι του Σωκράτη, που με την ανθρωποκεντρική φιλοσοφία του μετέβαλλε άρδην τα δεδομένα της σκέψεως, είχαν δραστηριοποιηθεί οι Κυνικοί φιλόσοφοι, προεξάρχοντος του Διογένους του Κυνικού, οι οποίοι έλαβαν αυτή την ονομασία, γιατί περιδιάβαιναν την πόλη, μιμούμενοι τη ζωή των σκύλων, διαβιούντες εντός πιθαριών,  ώστε απερίσπαστοι από υλικές δεσμεύσεις, να φιλοσοφήσουν. Χαρακτηριστική η εικόνα του Διογένη να περιφέρεται στους δρόμους των Αθηνών με ένα φανάρι, αναζητώντας τους Ανθρώπους, συντροφιά με τον σκύλο του.

Οι σκύλοι διαθέτουν διαισθητικό χάρισμα το οποίο τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται τις ψυχικές ποιότητες των ανθρώπων και να αντιδρούν ανάλογα... 

Υπήρχαν επίσης και οι πολεμιστές κύνες, οι άθλοι των οποίων αναφέρονται σε περιγραφές μαχών όπως του Μαραθώνα, της Μαντινείας κ.ά. Ο ζωγράφος Μύκων τίμησε το σκύλο που συνόδευε τον Αθηναίο κύριό του στη μάχη του Μαραθώνα, απεικονίζοντάς τον μεταξύ των καλύτερων Ελλήνων πολεμιστών. Σε μια μάχη με τους στρατιώτες του Δαρείου του Γ΄, ο Μ. Αλέξανδρος δεν είχε χρόνο να αντιμετωπίσει έναν ελέφαντα που τον πλησίαζε επιθετικά. Ο Περίττας, τότε, ο σκύλος του, αντιλαμβανόμενος τον κίνδυνο, έτρεξε και δάγκωσε τον ελέφαντα και με αυτόν τον τρόπο έσωσε τον Αλέξανδρο από βέβαιο θάνατο. Πληροφορίες για τα είδη των σκύλων και τις ιδιότητές τους, παρέχουν ο Ξενοφών στα «Κυνηγετικά», ο Ηρόδοτος στις περιηγήσεις του και ο Αριστοτέλης στο «Περί Ζώων Ιστορίαι».

Καταλήγοντας, συγκινητικές είναι οι διασωζόμενες επιτύμβιες στήλες, στις οποίες απεικονίζονται τεθνεώντες συντροφιά με τον σκύλο τους, θλιμμένος να τους αποχαιρετά ή να στέκεται δίπλα τους...

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ