ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΟΥΡΑΝΙΑΣ... 

Το 1918, στο περιοδικό "Γράμματα", δημοσιεύθηκε το παρακάτω ποίημα του Άγγελου Σικελιανού. Ο Σικελιανός, δεν ήταν ένας απλός αρχαιολάτρης ποιητής. Ήταν οραματιστής της αναβιώσεως της Δελφικής Ιδέας, την οποία πραγμάτωσε δια της οργανώσεως των "Δελφικών Εορτών", αφ΄ ενός, μία μεγαλειώδης σύλληψη μεθέξεως στο πνεύμα του Ωραίου, του Μεγάλου και του Αληθινού, σύμφωνα με τις υπαγορεύσεις του Ελληνικού Ανθρωπισμού και της Πνευματικής Αφυπνίσεως, αφ΄ ετέρου διετέλεσε μέλος της "Εθνικής Εταιρείας" αλλά και μυστηριακής ελληνοπρεπούς κινήσεως που έφερε ως σύμβολό του το Δελφικό Ε σε αρχαϊκή μορφή, εγγεγραμμένο εντός ισοπλεύρου τριγώνου και περικλειόμενο υπό κύκλου, έμφορτο μυστικιστικών συμβολισμών... Στην ίδια κίνηση ανήκαν ο Κωστής Παλαμάς, ο Ιωάννης Πολέμης, ο Περικλής Γιαννόπουλος και άλλοι λόγιοι της εποχής με εθνοκεντρικό προσανατολισμό... Ας απολαύσουμε όμως το πνευματικό απόσταγμα του στοχασμού του Σικελιανού, προτού υπεισέλθουμε στον συμβολισμό της Ουρανίας Αφροδίτης:

“ΑΦΡΟΔΙΤΗͺ ΟΥΡΑΝΙΑ" .

Ά ! σαν ο πρώτος ήχος ανατείλει,

Με την πρώτη, ανεκύμαντη πνοή,

Που ως σε φιλί ιερό, μου ανεί τα χείλη,

Σα φύλλο που σαλεύει, μα δε θροεί,

Εικόνα ατάραχη θεϊκή, που μέσα

Στα φρένα μου, αναφαίνεις ξαφνικά,

Όλη γυμνή, στη γαληνήν ανέσα,

Με σαλέμματα, αργά και μυστικά !

Του πόθου ως λυέται ολόγυρά μου η ζώνη,

Του λυτρωμού μου η μυστική ποριά,

Βρίσκει το μάγο πνεύμα, οπού με ζώνει

Την ηδονή, σαν πέλαο τη στεριά,

Και πια, τη ζωή τριγύρα μου δεν ψάχνω,

Μα ολάκερος, σα ρίζα σε πηγή,

Δροσολογάω σ’ ωκεανό το σπλάχνο,

Κρυφή γιομάτο γλύκα και σιγή !

Και να, σαν ο περίστερος, που γρούζει

Στον ήλιο, με το στήθος φουσκωτό,

Η ευτυχιά, η αθάνατη ως με λούζει

Χαρά, η χαρά που μήτε τη ζητώ,

Καθώς χυμάνε μέσα μου τα μύρα

Κι’ αναρροεί βαθιά μου ο γλυκασμός,

Από τα πλάσματα που νιώθω γύρα,

Μου γιομίζει, όλος άξαφνα, ο λαιμός !

Τέλος, ξεσπάει, στην πλάση, η πιθυμιά μου !

Να με ισκιάσει ένας κόσμος, δε βολεί !

Ήλιος, φωτάει δεξά, ήλιος, ζερβά μου,

Από παντού, με ζώνει ανατολή !

Της θεότητας, ως διάπλατη τη θύρα,

Τού νου μου ανοίγει, Ολύμπιος ο σεισμός,

Ξάφνου το στήθος μου, ώ γαλήνια λύρα,

Και το τραγούδι μου, άγριος ποταμός !

Σύμφωνα με την ελληνική μυστηριακή παράδοση, υφίστανται δύο εκφάνσεις της Αφροδίτης: Η πάνδημος, η οποία αναφέρεται στην επίγεια, την καθημερινή απόλαυση της ηδονής και εκφράζει τις χαρές των αισθήσεων και της σάρκας, δίχως νάχει άλλο, υψηλότερο νόημα και περιεχόμενο. Και από την άλλη πλευρά, υφίστατο η Ουράνια Αφροδίτη, η πρεσβύτερη και πιο σεβαστή, η οποία αναφερόταν στην δύναμη και στις ιδιότητες των συναισθημάτων, κατέχοντας σαφώς ιδεαλιστικό υπόβαθρο και εκφράζοντας την πιο εξευγενισμένη διάσταση του Έρωτα, ως πόθου ψυχών και ως ένωση ψυχοπνευματική, επιστέγασμα της οποίας είναι βεβαίως η συνουσία, μόνον όμως για την επισφράγιση εκείνου που πρωτίστως είχε βιωθεί σε ανώτερα επίπεδα... 

Στην Ουράνια Αφροδίτη, οι Αθηναίοι είχαν αφιερώσει και βωμό ο οποίος έχει εντοπισθεί και βρισκόταν βορειοδυτικά της αρχαίας αγοράς...

Σύμφωνα με την πλατωνική θεώρηση, η ανθρώπινη φύση νιώθει έλξη προς κάποια άλλη ανθρώπινη ύπαρξη, ποθώντας το σώμα, εν συνεχεία ελκύεται από την ψυχή, την ατομική ωραιότητα και επεκτείνοντας αυτή την τάση, νιώθει έλξη προς την ωραιότητα γενικά, φθάνοντας στο επίπεδο των αρχετυπικών ιδεών του Έρωτα, της Αρμονίας και του Κάλλους, ψυχικού και υλικού. Αυτή ακριβώς την υψηλόφρονα θεώρηση εκπροσωπεί η μορφή της Ουρανίας Αφροδίτης, συμπυκνώνοντας κάθε ευγενική έκφανση ερωτικής πανδαισίας, κι αυτή ακριβώς αποτελεί το σημείο αναφοράς κάθε αληθινού εσωτεριστή.

Εκφράζοντας σεβασμό και προσήλωση στη μορφή της Ουρανίας Αφροδίτης, ο αναζητητής του φωτός δεν παραβλέπει ούτε εξοβελίζει την Αφροδίτη στην πάνδημή της διάσταση. Όμως ως πνευματικό ον που θρώσκει προς τα άνω, δηλαδή κατατείνει προς τα ουράνια δώματα, συναρτήσει της ψυχοπνευματικής του εξελίξεως, ιεραρχεί και προτάσσει το πρότυπο και τις αρχές που διέπουν την Ουράνια Αφροδίτη έναντι πρόσκαιρων και εφήμερων υλικών ηδονών, ιδίως όταν αυτές αποτελούν αυτοσκοπό, δίχως να αποβλέπουν στην εκπλήρωση κάποιας άλλης ουσιαστικής προοπτικής... 

Ως παραδοσιακά σύμβολα της θεάς αποδίδονται η Ζώνη, η Λυχνία. το Ρόδο, το περιστέρι, το σπουργίτι, ο τράγος, το τριαντάφυλλο και η ανεμώνη. Αξίζει να επισημανθεί ότι η Διοτίμα από την Μαντίνεια, μυεί τον Σωκράτη στην έννοια του έρωτα της Ουρανίας Αφροδίτης, αναλύοντας την υφή του πνευματικού έρωτα, αυτού που οι κοινοί θνητοί αποκαλούν και "πλατωνικό έρωτα", τονίζοντας ότι ο Έρως είναι ένας δαίμων που διαδραματίζει ρόλο μεταξύ θνητών και αθανάτων, λειτουργώντας ως συνδετικός κρίκος αλλήλων. 

Μέσα από την ερωτική διάθεση που εκφράζει η Ουράνια Αφροδίτη, η βούληση του μύστη εκτινάσσεται προς τους υπερβατικούς ορίζοντες και αναβιβάζεται σε υψιπετείς καταστάσεις που προσεγγίζουν τα ουράνια δώματα, καθώς έλκεται από τον πόθο της ψυχής να γνωρίσει δια του ΄Ερωτος το αιώνιο κάλλος, την αρχετυπική ομορφιά που δεν θα μπορούσε παρά να είναι συνυφασμένη προς το θείον....

Λεπτοφυείς διακρίσεις, οι οποίες φαντάζουν ανύπαρκτες για τον σύγχρονο μαζάνθρωπο, αδυνατώντας όχι απλώς να τις κατανοήσει, αλλά ακόμη και να διαπιστώσει την ύπαρξή τους δεν είναι σε θέση, γι΄ αυτό ακριβώς και η κοινωνία αυτή έχει περιέλθει σε ένα κομφούζιο πανηδονικού κατηφόρου, σε μία ανυπολόγιστης φθοράς παρακμή... 

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ