O ΑΡΧΕΓΟΝΟΣ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΡΙΝΟΥ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ
Ο Ήλιος, το επιβλητικότερο ουράνιο σώμα, υπήρξε από αρχαιοτάτων χρόνων πηγή αστείρευτης θεϊκής εμπνεύσεως και αναφοράς για το ανθρώπινο γένος. Από την αρχέγονη εποχή των Σπηλαίων, και καθ΄ όλη τη διάρκεια της πορείας του ανθρώπου στη γη, η Ιστορία καταγράφει τον Ήλιο, ως Θεό, Βασιλιά, πηγή ζωής και ακατάβλητης δυνάμεως, εμπνέοντας μορφές ως τον εστεμμένο φιλόσοφο αυτοκράτορα Ιουλιανό να γράψει σχετικά ("Εις τον Βασιλέαν Ήλιον"), καθιστάμενος σημείο αναφοράς κάθε ζωτικής εκφάνσεως του ανθρώπινου πολιτισμού.
Οι εναλλαγές των εποχών, οι οποίες συνοδεύονται και από αντίστοιχες μεταβολές στο Ουράνιο στερέωμα, καταγράφηκαν από τους πρώϊμους ερευνητές και μύστες, με αποτέλεσμα ο κύκλος του χρόνου να αποτελέσει ένα ιδιαίτερο σημείο αναφοράς. Το θερινό ηλιοστάσιο υπήρξε ανέκαθεν ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την ανθρωπότητα και ιδίως για τους φυσιολάτρες και πνευματόδοξους προγόνους μας. Οι αρχαίοι πολιτισμοί διοργάνωναν πολυήμερες γιορτές και τελετουργικά δρώμενα, έμφορτα συμβολισμών, προκειμένου να τιμήσουν την μεγάλη νίκη του Ήλιου, καθώς κατά το θερινό ηλιοστάσιο επισυνέβαινε να επικρατεί η μεγαλύτερη σε διάρκεια ημέρα του έτους.
Υπάρχουν τέσσερις ημέρες του χρόνου, οι αποκαλούμενες Φυσικές Εορτές (2 Ισημερίες και 2 Ηλιοστάσια), τις οποίες οι αρχαίοι πρόγονοί μας περιέβαλλαν με ιδιαίτερο σεβασμό και τιμές, επικεντρωνόμενοι στην ερμηνεία των αστρονομικών φαινομένων, στα οποία απέδιδαν θεϊκές ιδιότητες και τα θεωρούσαν απότοκα θεϊκών διεργασιών, καθώς αυτά σημαδοτούν την πορεία της γης στο ηλιακό σύστημα και στο ουράνιο στερέωμα.
Οι εναλλαγές των εποχών, οι οποίες συνοδεύονται και από αντίστοιχες μεταβολές στο Ουράνιο στερέωμα, καταγράφηκαν από τους πρώϊμους ερευνητές και μύστες, με αποτέλεσμα ο κύκλος του χρόνου να αποτελέσει ένα ιδιαίτερο σημείο αναφοράς. Το θερινό ηλιοστάσιο υπήρξε ανέκαθεν ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την ανθρωπότητα και ιδίως για τους φυσιολάτρες και πνευματόδοξους προγόνους μας. Οι αρχαίοι πολιτισμοί διοργάνωναν πολυήμερες γιορτές και τελετουργικά δρώμενα, έμφορτα συμβολισμών, προκειμένου να τιμήσουν την μεγάλη νίκη του Ήλιου, καθώς κατά το θερινό ηλιοστάσιο επισυνέβαινε να επικρατεί η μεγαλύτερη σε διάρκεια ημέρα του έτους.
Υπάρχουν τέσσερις ημέρες του χρόνου, οι αποκαλούμενες Φυσικές Εορτές (2 Ισημερίες και 2 Ηλιοστάσια), τις οποίες οι αρχαίοι πρόγονοί μας περιέβαλλαν με ιδιαίτερο σεβασμό και τιμές, επικεντρωνόμενοι στην ερμηνεία των αστρονομικών φαινομένων, στα οποία απέδιδαν θεϊκές ιδιότητες και τα θεωρούσαν απότοκα θεϊκών διεργασιών, καθώς αυτά σημαδοτούν την πορεία της γης στο ηλιακό σύστημα και στο ουράνιο στερέωμα.
Η ημέρα του θερινού ηλιοστασίου είναι η μεγαλύτερη του χρόνου και η νύχτα η μικρότερη, ενώ η ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου αντίστοιχα είναι η μικρότερη του χρόνου και η νύχτα η μεγαλύτερη. Των δύο ηλιοστασιακών επετείων, παρεμβάλλονται η Φθινοπωρινή και η Εαρινή Ισημερία, κατά τη διάρκεια των οποίων το φως της ημέρας και το σκοτάδι της νύχτας είναι ισομοιρασμένα.
Οι αρχαίοι Έλληνες, ως ακάματοι αναζητητές της Αλήθειας, διεπίστωσαν πως η φύση διέπεται από νόμους, αρχές και απαρέγκλιτους κανόνες, τους οποίους ακόμη και ο Ήλιος «ουκ αν υπερβήσεται μέτρα», όπως ανέφερε ο Ηράκλειτος, δηλαδή δεν μπορεί να υπερβεί τα μέτρα που του αναλογούν.
Εμβαθύνοντας οι αρχαίοι μύστες στις εναλλαγές του φωτός και του σκότους και στα φαινόμενα που τις διέπουν, δημιούργησαν την Ιερή Γεωμετρία, καθώς τις γνώσεις τους τις διοχέτευσαν στην αρχιτεκτονική των ναών τους, καθορίζοντας το σημείο επιλογής για την ανέγερσή τους με κριτήρια ενεργειακά. Τόσο οι ναοί όσο και οι πόλεις των αρχαίων προγόνων μας, ευθυγραμμίζονταν σχηματίζοντας γεωμετρικά σχήματα. Οι Δελφοί δεν ονομάστηκαν τυχαία «ομφαλός της γης». Ο Ομφαλός των Δελφών ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα, θεό του φωτός, καθώς οι Δελφοί εθεωρείτο ότι είχαν άμεση σχέση με τον κοσμικό άξονα που συνδέει τη γη με τον ήλιο, ενώ ο Απόλλωνας ήταν ο φύλακας των πυλών τους.
Στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα, ο Σωκράτης υποστηρίζει πως η Γεωμετρία κάνει την ψυχή να αντικρίσει την ουσία των όντων, τονίζοντας ότι η δομή του ανθρώπου συναρτάται προς τα γεωμετρικά σχήματα, όπως και το ίδιο το σύμπαν. Στο ανθρώπινο σώμα, ο κάθετος άξονας αντιστοιχεί στα ηλιοστάσια, και ο οριζόντιος στις ισημερίες. Το χειμερινό ηλιοστάσιο ταυτίζεται με τον βορά, το θερινό με τον νότο, η εαρινή ισημερία με την ανατολή και η φθινοπωρινή με τη δύση. Το θερινό ηλιοστάσιο συμβολίζει την κάθοδο των ψυχών στο πεδίο της ύλης, καθώς το φως αμβλύνεται και χάνεται η θεία γνώση. Αντίθετα, το χειμερινό ηλιοστάσιο συμβολίζει την αναζήτηση της θείας γνώσεως και την ανάταση κατ΄ επέκταση προς τα θεία δώματα, καθώς η ημέρα μεγαλώνει κατισχύοντας του σκότους. Υφίστατο λοιπόν μυστικός συσχετισμός των ναών προς τα ουράνια δρώμενα και φαινόμενα...
Στο σημείο αυτό καθίσταται επίκαιρη η σχετική ρήση του Πυθαγόρα: «Πάντα κατ’ αριθμόν γίγνονται», δηλαδή «Τα πάντα γίνονται σύμφωνα με τους αριθμούς». Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχαίοι μύστες διοργάνωναν γιορτές για να υποδεχθούν το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο, για να τιμήσουν τον παγγενέτωρα και ζωοδότη Ήλιο.
Η ημερομηνία του θερινού ηλιοστασίου ήταν σημαντική για την καθοδήγηση των ανθρώπων ώστε να οργανωθούν για τη συγκομιδή των καλλιεργειών τους. Παράλληλα τους έδινε τη δυνατότητα να γιορτάσουν αν η παραγωγή των προϊόντων ήταν ικανοποιητική και να τελέσουν γάμους μεταξύ των σεβαστών οικογενειών των κοινωνιών τους. Αυτά συνέβαιναν κάθε χρόνο μεταξύ 20 και 21 Ιουνίου. Το διάστημα αυτό, ο Ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του ουρανού στο βόρειο ημισφαίριο. Ο όρος "ηλιοστάσιο" ετυμολογικά δηλώνει την «ακινησία του Ήλιου». Προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια ο Ήλιος επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Την ημέρα αυτή, τα αρχαία γερμανικά φύλα και οι Δρυίδες γιόρταζαν την ένωση του «Ουρανού και της Γης» και στο σύμπαν επικρατούσε η απόλυτη αρμονία. Άναβαν τεράστιες φωτιές και ξόρκιζαν τις αρνητικές δυνάμεις όλη τη νύχτα. Συγκεντρώνονταν στα ερείπια του Stonehenge, την ανατολή της μεγαλύτερης ημέρας του έτους, τα οποία αποτελούσαν χώρο λατρείας, καθώς αποτελούσαν ηλιακό ιερό με εγχάρακτους επί των στηλών τους μυκηναϊκούς πελέκεις και δέχονταν την πρώτη ακτίνα του ήλιου, πραγματοποιώντας τελετουργίες με μεγάλη επικλητική δύναμη...
Στην αρχαία Αθήνα, το αθηναϊκό ημερολόγιο είχε σαν αφετηρία την πρώτη νέα σελήνη μετά το θερινό ηλιοστάσιο. Ο πρώτος μήνας του Αττικού Ημερολογίου ήταν ο μήνας Εκατομβαιών, αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου έως 23 Ιουλίου και ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα, θεό του φωτός, προστάτη των τεχνών και της μαντείας. Στην διάρκεια αυτού του μήνα λάμβαναν χώρα οι Ολυμπιακοί αγώνες κάθε τέσσερα χρόνια. Οι Σπαρτιάτες τελούσαν τα Υακίνθεια προς τιμή του Υάκινθου τον οποίον άθελά του σκότωσε ο θεός Απόλλων κτυπώντας τον με τον δίσκο.
Στην αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν κατά το θερινό Ηλιοστάσιο την ανάσταση της Κόρης της Δήμητρας, Περσεφόνης και δόξαζαν τον Διόνυσο, ως ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών, καθώς κατέρχεται από τα ουράνια δώματα και αναβιβάζει την Περσεφόνη στα Ολύμπια κράσπεδα, με την συνέργεια της Αριάδνης, της αγνής ψυχής. Η Περσεφόνη είναι η ψυχή της Γης, η οποία διήλθε απ’ όλες τις καταστάσεις των τεσσάρων εποχών και κατόπιν ανέβηκε στον Όλυμπο, αφού ενώθηκε με τον Διόνυσο εξασφαλίζοντας την αιώνια νεότητα και ευδαιμονία... Παράλληλα όμως το θερινό ηλιοστάσιο είναι και η εορτή των Ηρώων, απηχώντας αρχέγονα ηρωολατρικά δρώμενα, γαλβανίζοντας τις ψυχές των πολεμιστών για την επιτέλεση ευκλεών έργων...
Οι αρχαίοι Έλληνες, ως ακάματοι αναζητητές της Αλήθειας, διεπίστωσαν πως η φύση διέπεται από νόμους, αρχές και απαρέγκλιτους κανόνες, τους οποίους ακόμη και ο Ήλιος «ουκ αν υπερβήσεται μέτρα», όπως ανέφερε ο Ηράκλειτος, δηλαδή δεν μπορεί να υπερβεί τα μέτρα που του αναλογούν.
Εμβαθύνοντας οι αρχαίοι μύστες στις εναλλαγές του φωτός και του σκότους και στα φαινόμενα που τις διέπουν, δημιούργησαν την Ιερή Γεωμετρία, καθώς τις γνώσεις τους τις διοχέτευσαν στην αρχιτεκτονική των ναών τους, καθορίζοντας το σημείο επιλογής για την ανέγερσή τους με κριτήρια ενεργειακά. Τόσο οι ναοί όσο και οι πόλεις των αρχαίων προγόνων μας, ευθυγραμμίζονταν σχηματίζοντας γεωμετρικά σχήματα. Οι Δελφοί δεν ονομάστηκαν τυχαία «ομφαλός της γης». Ο Ομφαλός των Δελφών ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα, θεό του φωτός, καθώς οι Δελφοί εθεωρείτο ότι είχαν άμεση σχέση με τον κοσμικό άξονα που συνδέει τη γη με τον ήλιο, ενώ ο Απόλλωνας ήταν ο φύλακας των πυλών τους.
Στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα, ο Σωκράτης υποστηρίζει πως η Γεωμετρία κάνει την ψυχή να αντικρίσει την ουσία των όντων, τονίζοντας ότι η δομή του ανθρώπου συναρτάται προς τα γεωμετρικά σχήματα, όπως και το ίδιο το σύμπαν. Στο ανθρώπινο σώμα, ο κάθετος άξονας αντιστοιχεί στα ηλιοστάσια, και ο οριζόντιος στις ισημερίες. Το χειμερινό ηλιοστάσιο ταυτίζεται με τον βορά, το θερινό με τον νότο, η εαρινή ισημερία με την ανατολή και η φθινοπωρινή με τη δύση. Το θερινό ηλιοστάσιο συμβολίζει την κάθοδο των ψυχών στο πεδίο της ύλης, καθώς το φως αμβλύνεται και χάνεται η θεία γνώση. Αντίθετα, το χειμερινό ηλιοστάσιο συμβολίζει την αναζήτηση της θείας γνώσεως και την ανάταση κατ΄ επέκταση προς τα θεία δώματα, καθώς η ημέρα μεγαλώνει κατισχύοντας του σκότους. Υφίστατο λοιπόν μυστικός συσχετισμός των ναών προς τα ουράνια δρώμενα και φαινόμενα...
Στο σημείο αυτό καθίσταται επίκαιρη η σχετική ρήση του Πυθαγόρα: «Πάντα κατ’ αριθμόν γίγνονται», δηλαδή «Τα πάντα γίνονται σύμφωνα με τους αριθμούς». Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχαίοι μύστες διοργάνωναν γιορτές για να υποδεχθούν το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο, για να τιμήσουν τον παγγενέτωρα και ζωοδότη Ήλιο.
Η ημερομηνία του θερινού ηλιοστασίου ήταν σημαντική για την καθοδήγηση των ανθρώπων ώστε να οργανωθούν για τη συγκομιδή των καλλιεργειών τους. Παράλληλα τους έδινε τη δυνατότητα να γιορτάσουν αν η παραγωγή των προϊόντων ήταν ικανοποιητική και να τελέσουν γάμους μεταξύ των σεβαστών οικογενειών των κοινωνιών τους. Αυτά συνέβαιναν κάθε χρόνο μεταξύ 20 και 21 Ιουνίου. Το διάστημα αυτό, ο Ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του ουρανού στο βόρειο ημισφαίριο. Ο όρος "ηλιοστάσιο" ετυμολογικά δηλώνει την «ακινησία του Ήλιου». Προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια ο Ήλιος επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Την ημέρα αυτή, τα αρχαία γερμανικά φύλα και οι Δρυίδες γιόρταζαν την ένωση του «Ουρανού και της Γης» και στο σύμπαν επικρατούσε η απόλυτη αρμονία. Άναβαν τεράστιες φωτιές και ξόρκιζαν τις αρνητικές δυνάμεις όλη τη νύχτα. Συγκεντρώνονταν στα ερείπια του Stonehenge, την ανατολή της μεγαλύτερης ημέρας του έτους, τα οποία αποτελούσαν χώρο λατρείας, καθώς αποτελούσαν ηλιακό ιερό με εγχάρακτους επί των στηλών τους μυκηναϊκούς πελέκεις και δέχονταν την πρώτη ακτίνα του ήλιου, πραγματοποιώντας τελετουργίες με μεγάλη επικλητική δύναμη...
Στην αρχαία Αθήνα, το αθηναϊκό ημερολόγιο είχε σαν αφετηρία την πρώτη νέα σελήνη μετά το θερινό ηλιοστάσιο. Ο πρώτος μήνας του Αττικού Ημερολογίου ήταν ο μήνας Εκατομβαιών, αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου έως 23 Ιουλίου και ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα, θεό του φωτός, προστάτη των τεχνών και της μαντείας. Στην διάρκεια αυτού του μήνα λάμβαναν χώρα οι Ολυμπιακοί αγώνες κάθε τέσσερα χρόνια. Οι Σπαρτιάτες τελούσαν τα Υακίνθεια προς τιμή του Υάκινθου τον οποίον άθελά του σκότωσε ο θεός Απόλλων κτυπώντας τον με τον δίσκο.
Στην αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν κατά το θερινό Ηλιοστάσιο την ανάσταση της Κόρης της Δήμητρας, Περσεφόνης και δόξαζαν τον Διόνυσο, ως ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών, καθώς κατέρχεται από τα ουράνια δώματα και αναβιβάζει την Περσεφόνη στα Ολύμπια κράσπεδα, με την συνέργεια της Αριάδνης, της αγνής ψυχής. Η Περσεφόνη είναι η ψυχή της Γης, η οποία διήλθε απ’ όλες τις καταστάσεις των τεσσάρων εποχών και κατόπιν ανέβηκε στον Όλυμπο, αφού ενώθηκε με τον Διόνυσο εξασφαλίζοντας την αιώνια νεότητα και ευδαιμονία... Παράλληλα όμως το θερινό ηλιοστάσιο είναι και η εορτή των Ηρώων, απηχώντας αρχέγονα ηρωολατρικά δρώμενα, γαλβανίζοντας τις ψυχές των πολεμιστών για την επιτέλεση ευκλεών έργων...
Η νύχτα του θερινού ηλιοστασίου παράλληλα είχε καθιερωθεί ως η γιορτή μιας ερωτικής μαγείας, με τους νέους να ανταλλάσσουν ερωτικούς όρκους και να πηδούν πάνω από τις φωτιές για να εξαγνίσουν αυτούς τους όρκους αποδιώχνοντας κάθε επιβουλή. Το έθιμο ακόμη της περισσυλογής του λεγόμενου "αμίλητου νερού" την ημέρα αυτή, στη γιορτή του Κλήδονα, που συμπίπτει με τις φωτιές του ηλιοτρόπιου, σε συνδυασμό με τη δύναμη της φωτιάς να κάνει τις ευχές πραγματικότητα, είναι στοιχεία που έχουν μυητικό χαρακτήρα.
Η εορτή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (23 Ιουνίου), μαζί με την εορτή του Αγ. Ιωάννη του Βαπτιστή, προστάτη του Τεκτονισμού, απηχούν τις αρχέγονες ηλιολατρικές καταβολές του μυστηριακού αυτού θεσμού, τα ίχνη των οποίων χάνονται στην αρχαιότητα αναγόμενα στους διονυσιακούς τεχνίτες και όχι μόνον...
Το προσωνύμιο «Κλήδονας» που χαρακτηρίζει τη γιορτή που σχετίζεται με το Ηλιοστάσιο, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» (από την εποχή του Ομήρου) που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των ακατάληπτων λέξεων που εκφέρονταν κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής. Την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Σε πλατείες ή σε κορυφές βουνών και λόφων, στήνεται μια μεγάλη φωτιά όπου καίνε το πρωτομαγιάτικο στεφάνι και πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό. Στην πραγματικότητα, αποτελεί μία δραματουργική αναπαράσταση που ανακαλεί από το υποσυνείδητο μυητικά δρώμενα των παλαιότερων εποχών στην αρχέγονη λατρεία του Ήλιου, καθώς η αρχαία ψυχή ζεί μέσα μας, αθέλητα κρυμμένη...
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΤΗΛ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 6909-75.33.72
ionhellas@gmail.com
