ΤΟ ΟΡΦΙΚΟ ΡΟΔΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΩΣ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ...

"Το Ρόδο το Εκατόφυλλο τους δίνω,

το σύμμετρο το εκατόφυλλο όπου όλα,

τα φύλλα του είναι ένα και καθένα είν΄ όλα,

της μύησης το στεφάνωμα..."

Κ. Σικελιανός

"Ο Διθύραμβος του Ρόδου"

Ανάμεσα στα αρχέγονα εκείνα σύμβολα των οποίων η ιδιότητα και η αρχετυπική σημασία έχει παρερμηνευθεί, είναι και το προαιώνιο Ρόδο, το Ορφικό αυτό σύμβολο...
Η παρουσία του Ρόδου, το οποίο από το απώτατο ήδη παρελθόν προσέλαβε μυστηριακή-τελετουργικη αξία, συμβολίζοντας τον Θεό ΄Ηλιο-Απόλλωνα, κατέστη γνωστή στον θρακικό/μακεδονικό πρωτίστως χώρο... Η περιοχή Ροδολείβος, κωμόπολη στην περιοχή του Παγγαίου, έλαβε την ονομασία της ακριβώς από τα ρόδα που καλλιεργούνταν εκεί. Μάλιστα το Ροδολείβος έλκει την ονομασια του απο τη σύνθετη λέξη Ρόδο+λείβω=εκχέω ρόδα. Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή αυτή, η Φυλλίς, η κόρη του βασιλιά Σιθώνος, αλειφόταν με εκχύλισμα ρόδων εκατόφυλλων που αφθονούσαν, ονοματίζοντας την τοποθεσία. Στην εκδοχή αυτή, αναφέρονται οι ΄Ομηρος, Αισχύλος, Ευριπίδης, Πλάτων και άλλοι συγγραφείς της αρχαιότητος...

Η μυστηριακή σημασία του ρόδου εμφανίζεται επίσης σε ελευσιανιακές παραστάσεις, σε ταφικά μνημεία και επιγραφές στη νεκρόπολη του Κεραμεικού αλλά και σε νομίσματα μακεδονικά και θρακικά, ενώ επιπλέον οι Ρωμαίοι τελούσαν την θρησκευτική τελετή "Ροζάρια". 
Ο Ορφισμός, ως φιλοσοφικό-μυστηριακό ρεύμα, είχε υϊοθετήσει τρία υποστατικά σύμβολα: Το στάχυ, σύμβολο γονιμότητος, το οποίο και συμβολίζει τη λατρεία της Δήμητρος-Γαίας, το Κλήμα, δια του οποίου επέρχεται ψυχικη διέγερση και έκσταση, χρησιμοποιούμενο στην λατρεία του Διονύσου, και το Ρόδο, συμβολίζον τον θείο Λόγο, τον Αιώνιο και ακατάβλητο πνευματικό σπινθήρα, σύμβολο αρμονίας και ηλιακής υπεροχής.

Σε επίπεδο μυστηριακό, το ρόδο συμβολίζει την ψυχική αναγέννηση, υποδηλώνει την αφύπνιση του ψυχικου μας εαυτού, διεργασία εσωτερική που συντελείται πανομοιότυπα όπως ανθίζουν και ανοίγουν τα πέταλα του τριαντάφυλλου. Από συμβολικής πλευράς, η διάταξη των φύλλων του, υποδηλώνει την σταδιακή/ανελικτική πορεία του ανθρώπου με γνώμονα την ψυχική του καλλιέργεια και ανάπτυξη προς τον Μυητικό ΄Ολυμπο. Επιπροσθέτως, το κλήμα αντιπροσωπεύει την άρρενα αρχή, τον πατέρα της Δημιουργίας, το στάχυ την θήλεια αρχή και το Ρόδο το Ηλιακό Πνεύμα, το ενωτικό σύμβολο της Κοσμικής Δημιουργίας, πραγματώνοντας δια της επενέργειας του νόμου του Τριγώνου, μία ολοκληρωμένη σύνθεση...
΄Αμεση συνάφεια προς το ρόδο/υπέρτατο ηλιακό σύμβολο, έχει η νήσος Ρόδος, η οποία είχε αναγορεύσει σε ύψιστο λατρευτικό σύμβολο τον Απόλλωνα- Ήλιο. Τον Φοίβο που απεικόνιζε ακριβώς και ο φημισμένος Κολοσσός που κοσμούσε την είσοδο του λιμένος της νήσου αυτής.

Το Ρόδο ως σύμβολο, ενέπνευσε πολλούς αρχαίους και νεώτερους φιλοσόφους αλλά και μυημένους στα Ελληνικά Μυστήρια συγγραφείς. Ενδεικτικά αναφέρεται η εκτενής και έμφορτη συμβολισμών μνεία στο Ρόδο που πραγματοποιεί ο εμπνευσμένος Ελληνολάτρης ΄Αγγελος Σικελιανός, στη "Θυμέλη" από τον "Διθύραμβο του Ρόδου", όπως άλλωστε και ο Νίκος Καζαντζάκης στην "Οδύσσεια" για να αναφερθούμε ενδεικτικά καιμόνο στην σύγχρονη λογοτεχνία.

Με ρόδακες, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν εξ άλλου στολισμένος και ο πρώτος εκείνος βωμός ο οποίος ανηγέρθη από τον ίδιο τον Ορφέα στο Παγγαίο, προς τιμήν του Ηλίου.  Ο Θεόφραστος, μαθητής του Αριστοτέλους, περί του ρόδου αναφέρει τα ακόλουθα: "... Τω δε Ρόδων πολλαί διαφοραί.. ένια γαρ είναι φασίν α και καλούσι εκατοντάφυλλα, πλείστα δε τοιαύτα εστί περί Φιλίππους, ούτε γαρ λα μβάνοντες εκ του Παγγαίου φυτεύουσιν, εκεί γαρ γίνεται πολλά σμικρά δε σφόδρα τα εντός φύλλα, η γαρ έκφυσις αυτών ούτως ώστε είναι τα μ εν εκτός των δε εντός φύλλα, ουκ εύοσμα δε ουδέ μεγάλα τους μεγέθεσιν".

Τα ρόδα διαδραμάτιζαν ακόμη ρόλο στην λατρείατου Διονύσου του Θρακός. Μεταγενέστερα, το ρόδο χρησιμοποιήθηκε για τη συμβολική του σημασία, από τους Ροδοσταύρους του Μεσαίωνα αλλά και από ηγεμόνες βασιλικών οίκων ως οικόσημο, δεδομένου ότι θεωρείται ως ο βασιλιάς των άνθεων. Είχε όμως προηγηθεί η χρήση του από τους Πυθαγορείους και τους Ορφικούς μύστες πολύ νωρίτερα...
Κατά την εποχή που άνθισε η ορφική λατρεία, είχε ανατείλει αστρολογικά η εποχή του Κριού, ο οποίος έχει ως κυρίαρχο πλανήτη του τον Ήλιο. Οπωσδηποτε το Ρόδο, πέραν του συμβολικού του χαρακτήρα που ενέχει, απηχεί και την φυσιολατρική διάσταση της ελληνικής μυστηριακής παραδόσεως, τόσο που ο άνθρωπος βρισκόταν σε άμεση συνάφειαμε την ιερότητα της φύσεως, αναγνωρίζοντας και σεβόμενος τους θείας προελεύσεως φυσικούς νόμους. Κάτω από αυτό το πρίσμα, ο Ορφεύς αποτελεί τον Ηλιακό Ιεροφάντη, τον αναμορφωτή της Ελληνικής Θρησκείας προς μία ανατασιακή/ηλιακή προοπτική...
Το Ρόδο-Λόγος κατά τον Σικελιανό, της αγίας συμμετρίας το Ολύμπιο δώρο, που συνιστά το ΄Αγιο Μυστήριο, το Απολλώνειο Φως που ο Κ. Παλαμάς θέλει να χαιρετίσει πρώτος και μόνος, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στον "Ορφικό ΄Υμνο" του, αποτελούν ελάχιστες αναφορές στον αιώνιο ηλιακό συμβολισμό του Εκατόφυλλου Ρόδου..

Στολίδι συμποσίων κατά την αρχαιότητα το Ρόδο, καθαγιασμένο από τον θεό της ευφορίας και της τέρψεως, τον Διόνυσο. Και στον χριστιανισμό όμως, ως κατάλοιπό των αρχαίων μυστηρίων, το Ρόδο συνέχισε να διατηρεί τη σημασία του, ταυτιζόμενο όμως τώρα με την Παναγία, η οποία φέρεται στην ρωμαιοκαθολική εκκλησία ως "Rosa Mystica" (αποκαλείται δηλαδή "Μυστικό Ρόδο"), ο δε Χριστός (Κεχρισμένος), σε σχετικό τροπάριο των Χαιρετισμών, αναφέρεται ως "Το Ρόδον το Αμάραντον....". 

Ο Δάντης στον ΛΑ΄λόγο της "Θείας Κωμωδίας" αναφέρει τα ακόλουθα: '΄Ετσι λοιπόν σα μέγα ρόδο ολάσπρο, την άγια είδα σύναξη, που νύφη με το αίμα του την έκαμε ο Χριστός μας". (Το λευκό Ρόδο συνιστά σύμβολο αγνότητος). 

Εν κατακλείδι, το Ρόδο αναδύει ένα μεθυστικό άρωμα, θάλλει από ζωντάνια και ανοίγει τα πέταλά το όσο η ΄Ανοιξη γνωρίζει την εξελικτική της κορύφωση... Αντίστοιχα, σε αλληγορικό επίπεδο, θάλλει το ρόδο της ψυχής, που αφυπνίζεται όσο ο αναζητητής εντρυφεί, εμπεδώνει και βιώνει την Γνώση, εφαρμόζοντας τα πορίσματα και τις αρχές της σε κάθε τομέα του βίου του, επιτυγχάνοντας συν τω χρόνω την κατάκτηση της αριστοτελικής Ενδελέχειας, λαξεύοντας σταδιακά τον υπέρλαμπρο Ναό της Αρετής...

Ο ΄Ηλιος στα Αρχαία Μυστήρια θεωρείται απεσταλμένος του Μακροκόσμου. Είναι ο "Πρωθυπουργός" της Φύσεως, αποτελεί τον Επόπτη του ανθρώπινου κόσμου. Με το φως της ημερήσιας τροχιάς του παρουσιάζει στους θνητούς το πεδίο της δραστηριότητάς του, παράλληλα εικονίζει η τροχιά του την ανακύκληση των ψυχών. Η ύψωσή του στον ορίζοντα, αλληγορεί την ανθρώπινη ζωϊκή ορμή των ψυχών και η δύση του τον γυρισμό της μητέρας του ΄Αδη, της Περσεφόνης, απ΄ όπου θα επέλθει εκ νέου η Επαναγέννηση... 

Ο ΄Ηλιος στα Αρχαία Μυστήρια θεωρείται απεσταλμένος του Μακροκόσμου. Είναι ο "Πρωθυπουργός" της Φύσεως, αποτελεί τον Επόπτη του ανθρώπινου κόσμου. Με το φως της ημερήσιας τροχιάς του παρουσιάζει στους θνητούς το πεδίο της δραστηριότητάς του, παράλληλα εικονίζει η τροχιά του την ανακύκληση των ψυχών. Η ύψωσή του στον ορίζοντα, αλληγορεί την ανθρώπινη ζωϊκή ορμή των ψυχών και η δύση του τον γυρισμό της μητέρας του ΄Αδη, της Περσεφόνης, απ΄ όπου θα επέλθει εκ νέου η Επαναγέννηση... 

Απεικονίζεται σε συμβολικό επίπεδο από το Ρόδο, το οποίο αναδύεται, ανοίγει τα φύλλα του και διαχέει το εύοσμο άρωμά του στην πλάση. Γι΄ αυτό και ο ρόδακας απετέλεσε βασικό μυστηριακό σύμβολο στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπως προγενέστερα άλλωστε υπήρξε εμβληματικό σύμβολο των Ορφικών και των Πυθαγορείων μυστών με την ίδια ακριβώς, ηλιακή, σημασία... Διόλου τυχαία ο μυημένος Ουμπέρτο Έκο, έγραψε ολόκληρο μυθιστόρημα που το ονόμασε "Το ΄Ονομα του Ρόδου", έμφορτο νοημάτων και μυσταγωγικών αληθειών, ο μουσουργός Ριχάρδος Στράους συνέθεσε το μελλόδραμα "Ο Ιππότης των Ρόδων", ενώ ο Απουλήϊος στις "Μεταμορφώσεις" του, θέλει το μεταμορφωτικό/μεταστοιχειωτικό έργο να συντελείται, όταν ο όνος μασήσει μερικά τριαντάφυλλα...

Ουκ ολίγοι, στο πλαίσιο της ατέρμονης και χαώδους, συχνά, αναζητήσεως, ψάχνουν το μυητικό φως σε αλλότριες παραδόσεις. ΄Ομως η πηγή του ευρίσκεται στην Αρχαία Ελλάδα και μόνον σε αυτή, εκ της οποίας απορρέουν όλες οι μυσταγωγικές παραδόσεις οι οποίες είναι συνυφασμένες με την μυθολογική μας παράδοση και οι οποίες προσιδιάζουν στο βιοψυχικό υπόβαθρο και στις καταβολές του ΄Ελληνος Ανθρώπου αφού γεννήθηκαν από τους προγόνους του γι΄ αυτόν και απηχούν τις μεταφυσικές αντιλήψεις που διέπουν την Ελληνικότητα... 
Ο,τιδήποτε έτερο, είναι ασύμβατο προς την Ελληνική Ψυχή και παρεμποδίζει την ομαλή εξέλιξη στην μυσταγωγική κλίμακα της ανατάσεως προς τους ανωτέρους κόσμους, επιφέροντας δυσαρμονία και σύγχυση...

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ

ΤΗΛ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 6909-75.33.72