ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΙΕΡΟΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΘΝΗΣΚΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΘΕΟΥ...

Κατά την εβδομάδα που διανύουμε, εκτυλίσσεται ένα διαχρονικό, μυστηριακό δράμα, ενδεδυμένο στη χώρα μας τη δεδομένη στιγμή, τον μανδύα της χριστιανικής εκδοχής. ΄Ομως το δράμα του Θνήσκοντος και Ανασταινομένου Θεού, είναι προαιώνιο, σχετίζεται με την ίδια την ύπαρξη και άπτεται του Μεγάλου Κοσμικού Μυστηρίου της Παλιγγενεσίας της Ψυχής και της Αθανασίας αυτής... Το δράμα αυτό, βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των θρησκευτικών τύπων της Μεσογείου και σε ό,τι μας αφορά, εστιάζεται στον Δία και στον Διόνυσο.

Ο θεοδραματικός αυτός μύθος, έμφορτος συμβολισμών που τροφοδότησαν στη συνέχεια και διάφορα μυστηριακά συστήματα, αποτελεί κατάλοιπο μίας προκατακλυσμιαίας εποχής, τα ίχνη της οποίας καλύφθηκαν από την αχλύ του χρόνου...

Ο θεματικός πυρήνας του δράματος σχετίζεται με την αναχώρηση του Θεού, γεγονός το οποίο αποτελεί και την απαρχή της περιπέτειάς του. Ο ΄Αδωνις σκοτώνεται από τον κάπρο, ενώ κυνηγά θηράματα στον Λίβανο, ο τάφος του Διός στο Δικταίο άντρο, είναι σημάδι κάποιας περιπέτειάς του που έλαβε χώρα σε εκείνο τον τόπο, ο Διόνυσος που φονεύεται από τον Περσέα στην περιοχή της Λέρνης, ή η παραλλαγή του μύθου αυτού που θέλει τον Διόνυσο να φονεύεται/διαμελίζεται από τις Μαινάδες στο βουνό, όπως παραστατικά περιγράφεται στις "Βάκχες" του Ευριδίπη...

Ο Διόνυσος κατέρχεται στον ΄Αδη, πραγματώνεται στην περιοχή της Αργολίδος, προκειμένου να ανεβάσει την Σεμέλη στην γη από τα τάρταρα όπου βρίσκεται, όπως αντίστοιχα ο Ορφεύς κατέρχεται στο βασίλειο του Πλούτωνα για να ανακαλέσει στη ζωή την Ευριδίκη. Η Αλκυονίδα λίμνη απ΄ όπου ο Διόνυσος κατήλθε για να απελευθερώσει την Σεμέλη, παραπέμπει στην Αχερουσία λίμνη...

΄Οπως ο Προμηθεύς κατήλθε στα τάρταρα επίσης και ανήλθε για να κομίσει στους ανθρώπους το πολύτιμο πυρ... Η Περσεφόνη απελευθερώνεται επίσης από τον Διόνυσο τον Ελευθερέα και για έξι μήνες του έτους ανέρχεται στα ολύμπια δώματα, ενώ για άλλους 6 παραμένει στο ερεβώδες βασίλειο του ΄Αδη, αλληγορώντας τον θάνατο και την επαναγέννηση κάθε μορφής ζωής...

Στις μυστηριακές ιερουργίες που σχετίζονται με τον θάνατο και την αναγέννηση του Θεού, ο Πλούταρχος αναφέρει ότι κατασκευάζεται ένα ξύλινο ομοίωμα (απείκασμα) του Θεού γύρω από το οποίο εκτυλίσσεται το θείο δράμα. Αφού μυραίνεται, στολίζεται με λουλούδια, περιφέρεται εν πομπή και πυρσούς, εν μέσω κοπετών και οδυνών για την μετάστάσή του, ακολουθεί η ταφή της σωρού και έπειτα από τρεις ημέρες επέρχεται εν μέσω φωταψιών η ανάσταση του Θεού με ό,τι συμβολισμό αυτό το απολυτρωτικό γεγονός υποκρύπτει...

Πολλάκις, το λίκνο της γεννήσεως αλλά και της ταφής του Θεού ευρίσκεται εντός σπηλαίου. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του Διός (Ιδαίο άνδρο), αλλά και στην περίπτωση του Αδώνιδος (σπήλαιο Βηθλεέμ) και σε κάποιο βαθμό και στην περίπτωση του Ιησού (ως προς την ταφή). Το σπήλαιο θεωρείται το λίκνο αλλά και ο τάφος, είναι η πύλη θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε που ενώνει δύο κόσμους... Παραλλαγή του σπηλαίου αποτελεί ο Λαβύρινθος. Εντός του λαβυρίνθου της Επιδαύρου ευρίσκεται ο τάφος του Θεού Ασκληπιού, όπως και στο άδυτο του Δελφικού Ιερού, ευρίσκεται ο τάφος του Διονύσου... 

Μην λησμονούμε εξ΄αλλου την χρονική περίοδο κατά την οποία λαμβάνει χώρα το δραματουργικό τυπικό του θανάτου και της Αναστάσεως του Θεού. Σχετίζεται με την Εαρινή Ισημερία και την ανθοφορία της γης και το ζωντάνεμα εν γένει της Φύσεως... Όταν ο Άδωνις ανέβαινε στον επάνω κόσμο τότε η φύση άνθιζε και καρποφορούσε. Η Αφροδίτη έφευγε από το θεϊκό της παλάτι στον Όλυμπο και απολάμβανε τον έρωτά της με τον Άδωνη στην φύση, στα βουνά και στα δάση.

Όμως ο Άρης καραδοκούσε. Αιώνια ερωτευμένος με την Αφροδίτη θέλησε να εξαλείψει τον ΄Αδωνι, στέλνοντάς τον για πάντα στο σκοτεινό βασίλειο του ΄Αδη. Μια ημέρα που ο Άδωνις πήγε για κυνήγι, ο Άρης μεταμορφώθηκε σε αγριογούρουνο/κάπρο και τον σκότωσε.

Ο θρήνος της Αφροδίτης ακούστηκε παντού. Τα δάκρυά της αναμείχθηκαν με το αίμα του νεκρού Άδωνι και όπου έπεφταν φύτρωναν παπαρούνες ενώ όπου υπήρχαν άσπρα τριαντάφυλλα βάφτηκαν κατακόκκινα από το αίμα του. Η Αφροδίτη κλαίει απαρηγόρητη επάνω από τον νεκρό Άδωνη και ο αρχαίος λυρικός ποιητής Βίωνας περιγράφει την τραγική αυτή ιστορία σαν τον «επιτάφιο του Άδωνι». Απαρηγόρητη η Αφροδίτη ζητά πάλι από την Περσεφόνη πίσω τον Άδωνι. Η Περσεφόνη συγκινημένη από τα δάκρυα της Αφροδίτης συμφωνεί να περνά έξι μήνες τον χρόνο ο Άδωιης μαζί της στον κάτω κόσμο και άλλους έξι μήνες να τους περνά με την Αφροδίτη, έτσι επισυμβαίνει η Ανάσταση του Αδώνιδος.

Την ίδια περίοδο λαμβάνει χώρα και η «επιφάνεια», η εκδήλωση/επάνοδος, η Ανάσταση του Διονύσου η οποία εορταζόταν κατά την θερινή τροπή του Ηλίου, όπου και τοποθετείται η γενέθλιος ημερομηνία του θεού. Αξίζει να τονισθεί ότι ο Διόνυσος επέστρεφε στον επάνω κόσμο με ένα πλοίο. Τότε οι Αρχαίοι Έλληνες εόρταζαν την επάνοδο του θεού και συγχρόνως την καρποφορία της γης. Παράλληλα, στα Ορφικά μυστήρια κατά την Εαρινή Ισημερία ο Διόνυσος ο Ζαγρέας (τιτανική φύση) πεθαίνει με οδυνηρό θάνατο αφού κατασπαράζεται από τους Τιτάνες. Η θεά Αθηνά όμως σώζει την καρδιά του, την πηγαίνει στον Δία και εκείνος τον μεταμορφώνει στον Διόνυσο τον Ελευθερέα, ο οποίος επιστρέφει στην γη για να διδάξει τους ανθρώπους τον τρόπο ώστε να απελευθερώσουν την ψυχή τους από τα δεσμά της ύλης. Ο Διόνυσος σε διάφορες απεικονίσεις παριστάνεται με ένα φωτοστέφανο επί της κεφαλής του.

Τόσο στα Ορφικά όσο και στα Κορυβαντικά μυστήρια συμπλήρωναν τον εορτασμό με την ωμοφαγία και την οινοποσία, όπου μεταλάμβαναν το «σώμα και το αίμα» του θεού Διονύσου. Ο συμβολισμός του συγκεκριμένου εορτασμού εστιαζόταν στην αναγέννηση του πνευματικού ανθρώπου. Αλλά και οι Μύστες των Δελφών στο διάστημα από την εαρινή ισημερία έως το θερινό ηλιοστάσιο τελούσαν μυστήρια αφιερωμένα στην επάνοδο του Φοίβου Απόλλωνος από την Υπερβορρέα.... 

Και επειδή η αρχαία ψυχή ζεί μέσα μας αθέλητα κρυμμένη, ως αναφέρει και ο Κ. Παλαμάς, ελάχιστοι γνωρίζουν ή υποψιάζονται ότι το άγιο φως της Αναστάσεως, αποτελεί τη συνέχιση της αρχαίας παραδόσεως της εμφανίσεως του ιλαρού φωτός, υπό το δέος του οποίου έκανε την ανοδική της εμφάνιση κατά την επιτέλεση των Ελευσινίων Μυστηρίων, η Περσεφόνη από το βασίλειο των νεκρών, οδεύοντας προς τα Ουράνια δώματα... Ο Αριστοφάνης, είναι εξόχως αποκαλυπτικός (Βάτραχοι, 440-459): "Χωρεῖτε νῦν ἱερὸν κύκλον θεᾶς... μετουσία θεοφιλοῦς ἑορτῆς... Ἐγὼ δὲ σὺν ταῖς κόραις εἶμι καὶ γυναιξίν, οὗ παννυχίζουσιν θεᾷ, φέγγος ιερόν οἴσων... Χωρῶμεν εἰς πολυρρόδους λειμῶνας ἀνθεμώδεις, τὸν ἡμέτερον τρόπον τὸν καλλιχορώτατον παίζοντας... Μόνοις γὰρ ἡμῖν ἥλιος καὶ φέγγος ιλαρόν ἐστιν, ὅσοι μεμυήμεθα..."

Πολλές λοιπόν οι εκδοχές του Θείου Δράματος, ίδια όμως η ουσία και το περιεχόμενό του ως μυστηριακό δρώμενο... Ας βιώσουμε τη μυστηριακή πτυχή των δρωμένων, ας εγκύψουμε σε αυτή, όχι αρκούμενοι σε επιφανειακή προσέγγιση, σε επιδερμικές αναφορές, αλλά εμβαθύνοντας στην ουσία των συμβολισμών που ενέχει αυτό το τελετουργικό δράμα και ας φρονηματιστούμε...

Σήμερα, εάν υπεισέλθουμε στην ουσία των πραγμάτων και κρίνουμε τα κοινωνικά δρώμενα εποπτικά, θα κατανοήσουμε ότι η κοινωνία αυτή απέχει παρασάγγες από το μήνυμα της χριστικής αφυπνίσεως. Πορεύεται σε ενάντια πορεία, καθώς οι επιλογές της, έμφορτες υλισμού, υπεροψίας, υποκρισίας, παθών, διαστροφών, είναι διαμετρικά αντίθετες από εκείνες του Ιησού ή των υπολοίπων μυστών. Η κοινωνία αυτή διαγράφει μία πορεία βαθειά αντιπνευματική, αντιπαραδοσιακή και αντίθετη προς την φυσική νομοτέλεια, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται σε επίπεδο συνεπειών.

Η Ανάσταση είναι ψυχική και πνευματική ανακαίνιση, όποιος αδυνατεί να την αντιληφθεί, έχει απωλέσει και την ουσία της ύπαρξεώς του...

Και θα πρέπει επιτέλους να καταστεί αντιληπτό ότι η Ανάσταση ως φαινόμενο και ψυχοπνευματική αφύπνιση, ουδεμία σχέση προς μεσσιανιστικές αντιλήψεις και πρακτικές έχει, γιατί αυτές οι δοξασίες, προϊόν δογματικών αγκυλώσεων και ανυπόστατων μυθοπλασιών, φυλακίζουν τον νου και την συνείδηση του ανθρώπου...

IΩΑΝΝΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ