ΡΗΞΙΚΕΛΕΥΘΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ, ΤΟΥ ΤΥΜΒΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ...

Nαυπηγεία στη Σαλαμίνα: Ένα θέμα-»ταμπού» που δεν τολμούν να θίξουν εν ενεργεία πολιτικοί και ιδίως οι ασχολούμενοι με την τοπική αυτοδιοίκηση και όσοι βουλευτές ή άλλοι πολιτικοί παράγοντες το θίγουν, επιδερμικά και εκφράζοντας «ευχολόγια», δεν έχουν ούτε τη δύναμη ούτε τη θέληση να χτυπήσουν την «γροθιά στο μαχαίρι» και να τα αντιστρατευθούν τα συμφέροντα, απλά επιδίδονται σε άγρα ψήφων, με τον πλέον ανώδυνο και δημαγωγικό τρόπο. Αψευδής απόδειξη περί αυτού, η στασιμότητα του ζητήματος, εδώ και δεκαετίες, ή μάλλον ορθότερα η επιδείνωση της καταστάσεως στην περιοχή. Το να παραμένει η κατάσταση σε αυτή την αθλιότητα, αποτελεί όμως ΥΒΡΗ προς τους πεσόντες, στην Παράδοση, στον Πολιτισμό...

Εκτός όμως από τους πολιτικούς, που οφείλουν να λάβουν θέση ξεκάθαρη και να προβούν σε ανάλογες πράξεις ευθύνης, όπως και οι ιθύνοντες της τοπικής αυτοδιοικήσεως, θέση οφείλουν να λάβουν επιστημονικοί φορείς, όπως ενώσεις καθηγητών, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, οι υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού με τα δικά τους θεσμικά όργανα αλλά και ο απλός λαός.

Ναι, ρυπαίνουν σε ανεπανόρθωτο βαθμό το περιβάλλον και καταστρέφουν αρχαιότητες, υποβαθμίζοντας αφόρητα την ευρύτερη περιοχή. Από την άλλη, υπάρχει ο αντίλογος, ότι δίνουν εργασία σε εργατικό κόσμο στην ευρύτερη περιοχή και ότι στηρίζουν μία αλυσίδα από εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες που δίνουν ανάσα στο νησί... Οφείλουμε να παραθέσουμε κι αυτή την άποψη, όχι για να γίνουμε «συνήγοροι του διαβόλου», αλλά για νάμαστε ορθολογιστές και αντικειμενικοί.

Η εκδίωξη των ναυπηγείων, δίχως την ύπαρξη και εκπόνηση σχεδίου για την επόμενη ημέρα, δεν αποτελεί αυτοσκοπό.

Εάν στον χώρο αυτό "που έγινε η περίφημη ναυμαχία που αποτελεί το σπουδαιότερο γεγονός της αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας", όπως αναφέρει επιγραμματικά το έγγραφο-απόφαση του ΥΠ.ΠΟ. επί Μελίνας Μερκούρη, επιφυλάσσεται αυτή η τύχη, των υπολοίπων μνημείων η αντιμετώπιση, ποιά θα πρέπει να είναι;

Γιατί το αίτημά μας για την απομάκρυνση των ναυπηγείων δεν απορρέει από την πρόθεση να τορπιλισθεί μία πολύτιμη επιχειρηματική δραστηριότητα που αποφέρει τα μέγιστα στην εθνική οικονομία, αλλά να μπει τέλος στην αυθαιρεσία, στην αναρχία, στην ανομία και να αποκατασταθεί η μνημειακή κληρονομιά και να προστατευθεί ο πολιτιστικός πλούτος του νησιού που είναι ασύγκριτης αξίας και σπουδαιότητας από το οποιοδήποτε οικονομικό όφελος...

"Η ρύπανση και η θολερότητα των υδάτων, λόγω των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στην εν λόγω περιοχή, αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την διενέργεια εκτενούς και εμπεριστατωμένης υποθαλάσσιας έρευνας", αναφέρει σε έγγραφό της η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων...

Το ερώτημα που υφίσταται εν προκειμένω έχει ως ακολούθως: Αξίζουν οι θέσεις αυτές εργασίας τόσο που να αντισταθμίζουν την ζημιά που προξενούν τα ναυπηγεία με την ασύδοτη λειτουργία τους στον Πολιτισμό και στο Περιβάλλον; Από την άλλη πλευρά, δεν τορπιλίζουν κάθε τουριστική ανάπτυξη του νησιού και δεν προξενούν ζημιά στους αλιείς με την μόλυνση των θαλασσών; Δεν παρενοχλούν με την ηχορύπανση, κι όχι μόνο, τους κατοίκους της ζώνης των Αμπελακίων που γειτνιάζει προς τις δραστηριότητές τους;

Θεσμικά όργανα και ειδήμονες του Υπουργείου Πολιτισμού, κατ΄ επανάληψη έχουν εκφράσει με έγγραφά τους επίσημα, την εισήγηση ότι τα ναυπηγεία πρέπει να απομακρυνθούν από την περιοχή και ότι η λειτουργία τους είναι ασύμβατη προς καθιερωμένη αρχαιολογική ζώνη Α΄ και Β΄, σύμφωνα άλλωστε με όσα υπαγορεύει και επιτάσσει και ο Νόμος 3028/2002.

Τι πρέπει λοιπόν να γίνει με τα ναυπηγεία; Κατ΄ αρχήν θα πρέπει να υπάρξει πολιτική βούληση για μετεγκατάστασή τους, για απομάκρυνσή τους από τον αρχαιολογικό χώρο. Αυτό όμως δεν είναι ένα σχέδιο που μπορεί να πραγματωθεί εν μία νυκτί. Η ορθολογική λύση στο πρόβλημα είναι:

α) να απαλλοτροιωθούν με τη διαδικασία της άμεσης και αναγκαστικής απαλλοτροιώσεως εκτάσεις στην πλαγιά της Πούντας και η περιοχή του τύμβου και να αρχίσουν άμεσα ανασκαφές.

β) η δαπάνη των απαλλοτροιώσεων και των ανασκαφών θα καλυφθεί από τα πρόστιμα που πρέπει να επιβληθούν στα ναυπηγεία για τη σωρεία περιβαλλοντολογικών, πολεοδομικών, αρχαιολογικών παραβιάσεων και καταστροφών που έχουν διαπράξει.

γ) Στο μεταξύ τα Υπουργεία Πολιτισμού, Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, θα πρέπει να εκπονήσουν σχέδιο για την μετεγκατάσταση των ναυπηγείων και την ομαλή μετάβαση σε καθεστώς λειτουργίας τους σε άλλη περιοχή, δίχως να διαταραχθεί η επιχειρηματική δραστηριότητά τους, κάτι που συνεπάγεται απώλεια εσόδων για το κράτος και απώλεια θέσεων εργασίας. Αυτή η διαδικασία θα πρέπει να υλοποιηθεί το αργότερο σε καθεστώς 10ετιας και όχι φυσικά στο... διηνεκές για να βιώσει ο τόπος και οι κάτοικοί του την ωφέλεια από τον στρατηγικό αυτό σχεδιασμό της αποκαταστάσεως της ιστορίας και του περιβάλλοντος του νησιού. Ισχυρισμοί εκ μέρους της Πολιτείας ότι τα ναυπηγεία θα παραμείνουν στον χώρο που βρίσκονται έως το 2052 η μέχρι οποτεδήποτε δίχως την εκπόνηση σοβαρής μελέτης και χρονοδιαγράμματος απομακρύνσεώς τους υπό τις συνθήκες που περιέγραψα, αποτελεί ανεύθυνη και παρελκυστική τακτική για την εξεύρεση λύσεως και τη μετάθεση του προβλήματος στο διηνεκές....

δ) Έχοντας ανασκάψει την Πούντα, τον όρμο των Αμπελακίων και την περιοχή του τύμβου και μεθοδεύοντας την μεταφορά των Ναυπηγείων, κατά το πρότυπο των βυρσοδεψίων του Ελαιώνα, παρέχοντας στους επιχειρηματίες τη δυνατότητα αυτοτελών επιδοτήσεων μέσω της Ε.Ε. ως κίνητρο, θα πρέπει να έχουν εκπονηθεί σχέδια αποκαταστάσεως του φυσικού τοπίου, της υποθαλάσσιας ζώνης και της μορφολογίας της περιοχής όπου δραστηριοποιούνταν τα ναυπηγεία και ένταξή τους σε αρχαιολογικό πάρκο που θα δημιουργηθεί.

Αυτή είναι η μόνη ορθολογική λύση, η υλοποίηση της οποίας όμως απαιτεί σοβαρότητα, υπευθυνότητα και πρωτίστως βούληση για ανάδειξη της μνημειακής μας κληρονομίας που τόσο βάναυσα έχει καταπατηθεί και κακοποιηθεί, αιώνες τώρα…

ε) Θα πρέπει να ανεγερθεί νέο μουσείο, ικανό να παρουσιάσει πληθώρα ευρημάτων, να αξιοποιηθούν οι αποθήκες και τα πυροβολεία στην άκρη της Κυνόσουρας, διαμορφώνοντας χώρους προβολής ντοκυμαντέρ για τη ναυμαχία και πωλητήρια αντιγράφων εκθεμάτων, να υπάρξει επιμόρφωση των κατοίκων του νησιού και των μαθητών, ξεκινώντας από τα σχολεία εν σχέσει προς την πολιτιστική δυναμική της Σαλαμίνας από αρχαιότητος και να συντελεστεί μία κινητοποίηση και αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων προς την κατεύθυνση αυτή.

Αρχαίος κίονας ξεπροβάλλει από το έδαφος στην Πούντα σε χωματόδρομο από τον οποίο σήμερα διέρχονται τροχοφόρα οχήματα...

Τούτο προϋποθέτει ενεργοποίηση των τοπικών αρχών αλλά και των απλών πολιτών, εντασσόμενοι σε επιτροπές εθελοντικής προσφοράς και εργασίας που θα δημιουργήσει ο Δήμος προς αυτή την κατεύθυνση.

στ) Παράλληλα, εφ’ όσον έχουν διαμορφωθεί πλέον οργανωμένοι αρχαιολογικοί χώροι, επισκέψιμοι από το κοινό, εκπόνηση σχεδίου προβολής του νησιού και των αξιοθέατων του, μέσω ταξιδιωτικών διαύλων, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό της χώρας, αξιοποιώντας κάθε δυνατή λύση (επιδοτήσεις κ.α.) για δημιουργία τουριστικών υποδομών, ικανών να ανταποκριθούν στο κύμα των περιηγητών που θα επισκεφθεί το νησί για να απολαύσει τις φυσικές ομορφιές του και να θαυμάσει τους πολιτιστικούς του θησαυρούς.

Μόνο εάν υπάρξει εγρήγορση με γνώμονα αυτούς τους άξονες, υπάρχει πιθανότητα και ελπίδα να πραγματωθεί κάτι θετικό και ουσιαστικό. Ειδάλλως, θα εξακολουθούμε να τετραγωνίζουμε τον κύκλο και το κακό να διαιωνίζεται... Εν τέλει, το «κλειδί» για την εκκίνηση αυτής της διεργασίας, το κρατά το Υπουργείο Πολιτισμού και η φυσική του ηγεσία. Αν...

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Η αρχαία πόλη της Σαλαμίνας, των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, αναμένει υπομονετικά στην πλαγιά της Πούντας να αναδειχθεί...